Çocuklar için dikkat geliştirme oyunları: Sudoku, Sandalye Kapmaca ve daha fazlası!

Çocuklar için dikkat oyunlarına ilk örneğimiz, her yaştan insan tarafından sevilerek çözülen sudoku. Daha önce hiç çözmemiş olsanız dahi mutlaka sudoku oyununun, veya daha doğrusu bulmacasının neye benzediğini siz de mutlaka görmüşsünüzdür. Sayılarla dolu kutucukları görmek en başta sudoku çok karmaşık bir oyunmuş gibi hissettirebilir, ancak aslında hiç de öyle değil! Bu dikkat oyununun işleyişi temelinde gayet basit. Hemen anlatalım.

Standart bir sudoku oyununda kutucuklardan oluşan 9’a 9’luk bir oynama alanı bulunur. Bu alan da kendi içinde 3’e 3’lük karelere bölünür. Amacımız, tüm kutucukları 1’den 9’a kadar sayılarla doldurmaktır. Ancak bunu yaparken dikkat etmemiz gereken üç temel prensip var:

• Her rakam, her satırda yalnızca bir defa bulunabilir.
• Her rakam, her sütunda yalnızca bir defa bulunabilir.
• Her rakam, her 3’e 3’lük karede yalnızca bir defa bulunabilir.

Sudoku oyununun zorluğunu ise en başta verilmiş olan sayı miktarı belirler. Daha fazla sayı hazır olarak belirlenmişse, oyun daha kolay olacaktır.

Kullandığımız sayıları takip edip satırlarda, sütunlarda veya 3’e 3’lük karelerde önceden kullanmadığımızdan emin olmamızı gerektirmesi, sudokuyu oldukça etkili bir dikkat geliştirme oyunu yapıyor. Buna ek olarak eğer bir zamanlayıcıyla oynarsanız sudoku oyununun faydalarına hızlı düşünme kabiliyeti geliştirmek gibi unsurlar da dahil olabilir.

Çocuğunuzun sudoku çözerken en başlarda zorlandığını fark ederseniz endişelenmeyin. Bu dikkat oyununun işleyişini anlatması kolay olsa da kağıt üzerinde oyuna alışmak biraz zaman alabilir. Üstelik detaylı planlama gerektirmesi, sudoku oyununun tahmin ettiğinizden uzun sürmesiyle de sonuçlanabilir. Eğer çocuğunuz sudoku oyununu ilk bakışta anlayamazsa ya da sıkılırsa 9×9 yerine 4×4 ya da 6×6’lık bir oyun alanı kullanmayı, veya sayılar yerine şekillerle oynanan sudoku çeşitlerini çözdürmeyi düşünebilirsiniz.

“Simon Diyor Ki” diye bilinen oyun, ne kadar çok kişiyle oynanırsa o kadar eğlenceli hale gelen dikkat geliştirme oyunlarından biri. Aynı zamanda dünyanın birçok yerinde oynanan, bir nevi klasik haline geldiğini söyleyebileceğimiz bir dikkat oyunu. O halde biz de Simon Diyor Ki oyununu biraz daha yakından tanıyalım.

Bu dikkat oyununun oynanışı oldukça basit. Adım adım açıklayalım:

• En başta, oyunu oynatacak bir kişi, yani bir “Simon” seçmemiz gerekiyor. Tabii ki bu noktada oyunu biraz daha size özel kılmak için “Simon” yerine istediğiniz herhangi bir ismi de kullanabilirsiniz, ancak biz açıklamamızı basit kılmak amacıyla “Simon” demeye devam edelim. 
• Oyun boyunca “Simon” seçilen kişi, diğer oyunculara hemen orada gerçekleştirebilecekleri bazı komutlar veriyor. Örneğin “Simon diyor ki burnuna dokun!”, “Simon diyor ki zıpla!”, “Simon diyor ki tek ayak üstünde dur!” gibi komutlar bu oyunda gayet yaygın kullanılıyor.
• Ancak oyuncuların dikkat etmesi gereken bir şey var: Söylenen komutu yalnızca ve yalnızca “Simon diyor ki” ile başladıysa gerçekleştirmeleri gerekiyor! Yani eğer Simon seçilen kişi sadece “İki kere zıpla!” derse, bunu yapan oyuncular eleniyor.
• Aynı zamanda, “Simon diyor ki” ile başlayan bir komutu zamanında gerçekleştiremeyen oyuncular da eleniyor.

Simon Diyor Ki’nin neden iyi bir dikkat geliştirme oyunu olduğunu görmek hiç de zor değil. Devamlı olarak komutlara odaklanmayı gerektirirken bir yandan da hızlı karar alma becerilerini test eden bu oyun, çocuklarda dikkat kabiliyetini arttırmanın epey eğlenceli bir yolu.

Hafıza kartları oyununa doğal olarak çocuklar için hafıza oyunları hakkındaki yazımızda yer vermiştik. Ancak bu oyun aynı zamanda çok iyi bir dikkat geliştirme oyunu görevi de görüyor! Üstelik bu dikkat oyununun malzemelerini dahi tamamen kendiniz oluşturabileceğiniz için çok eğlenceli bir el işi aktivitesi fırsatı da yaratabilir.

O halde hemen bu dikkat oyununun işleyişini kısaca özetleyelim:

• Kartları tamamı kapalı olacak şekilde bir zemine yayıyoruz ve konumları olabildiğince rastgele olacak şekilde karıştırıyoruz.
• İlk oyuncu bir kart seçip açıyor. Ardından ikinci bir kartı açıyor. Eğer iki karttaki şekil aynıysa, oyuncu açtığı kartları eline alıyor ve bu adımı tekrarlıyor.
• Eğer şekiller farklıysa kartlar aynı yerde kalacak şekilde tekrardan kapatılıyor ve tur sonraki oyuncuya geçiyor.
• Tüm kartlar bittiğinde elinde en çok kart bulunduran oyuncu kazanıyor.

Bu dikkat geliştirme oyununu biraz daha etkili kılmak isterseniz kartlardaki şekilleri birbirine benzer, ancak ufak detaylarla ayırt edilebilecek şekilde çizebilirsiniz. Böylece hafıza kartlarından hem hafıza oyunu hem de dikkat oyunu olarak aynı anda faydalanmış olursunuz.

Klasik olarak niteleyebileceğimiz bir diğer dikkat geliştirme oyunu da sandalye kapmaca. Hem içeride hem de dışarıda oynanabilen oyunlar arasında yer alan bu dikkat oyunu, ne kadar fazla kişiyle oynanırsa o kadar eğlenceli oluyor. Ancak tabii ki bir yandan da bu oyun için yeterince açık alan olması ve yeterli sayıda sandalye bulundurmamız gerekiyor! 

Son derece basit bir dikkat geliştirme oyunu olan sandalye kapmacanın oynanışını muhtemelen zaten biliyorsunuzdur. Ancak biz yine de hafızamızı yenileyelim:

• Sandalyeleri bir çember şeklinde diziyoruz. Toplam oyuncu sayısından bir adet az sandalye olduğundan emin olmayı unutmayın!
• Oyuna uygun bir arkaplan müziği açıyoruz. Bunun için çocukların sevdiği bir şarkı kullanabileceğimiz gibi, spesifik olarak sandalye kapmaca için üretilmiş fon müziklerinden de faydalanabiliriz.
• Rastgele aralıklarla fon müziği duruyor. Müzik durduğu anda herkes en yakınındaki sandalyeyi kapıp oturmaya çalışıyor. Oturamayan oyuncu ise eleniyor!
• Oyun devam etmeden önce bir sandalyeyi oyundan çıkarıyoruz. Ardından kalan oyuncular yerinden kalkıyor ve müziği devam ettirerek oyunu sürdürüyoruz. En son turda ise iki oyuncu ve bir sandalye kalması gerekiyor.

Bu dikkat geliştirme oyununu çocuklar için daha eğlenceli kılmak isterseniz arkaplan müziğini buna göre değiştirebilirsiniz. Müziğin tahmin edilemeyen aralıklarla durması, oyuncuları daha dikkatli olmaya teşvik edecektir.

Son olarak, hem yalnızca iki kişiyle dahi oynanabilmesi, hem hiçbir ekipman gerektirmemesi hem de fazlasıyla basit oynanışıyla öne çıkan bir dikkat geliştirme oyunundan bahsedelim: “Nesi Var” oyunu. Diğer birçok dikkat oyunu gibi bu oyunu da hem içeride hem de dışarıda oynayabilirsiniz, ancak basitliği sebebiyle “Nesi Var” oyunu, özellikle de evde dikkat geliştirici oyunlar arıyorsanız en iyi seçeneklerden biri!

Haydi, bu dikkat oyununun nasıl oynandığını açıklayalım ve ne kadar kolay olduğunu görelim!

• Bir oyuncu, dikkatlice etrafına bakıyor ve herhangi bir nesne seçiyor. Tabii ki bu esnada hangi nesneyi düşündüğünü bakışlarıyla diğer oyuncuya (veya oyunculara) belli etmemeye çalışıyor.
• Ardından diğer oyuncu(lar), nesneyi seçen oyuncuya “Nesi var?” diye soruyor.
• Nesneyi tutan oyuncu, aklındaki nesnenin bir özelliğini söylüyor. Ancak nesneyi tek özellikle kolayca belli etmemeye de çalışıyor. Örneğin eğer bir sandalyeyi seçtiyse “Ayağı var.” gibi bir cevap verebilir.
• Diğer oyuncu(lar), detayları yeterli bulmadılarsa “Nesi var?” diye sormaya ve cevap almaya devam ediyorlar. Fakat herhangi bir zaman soru sormak yerine tahmin yapmayı da seçebilirler. Doğal olarak, oyuncu nesneyi doğru tahmin ederse kazanıyor.

Bu dikkat geliştirme oyununun zorluğu tamamen seçtiğiniz nesneye ve verdiğiniz ipuçlarına bağlı olarak değişiyor. Eğer her zaman kolay kolay fark edilmeyen bir nesneyi seçerseniz çocuğunuzun ayrıntılara dikkat etmesi gerekir ve böylece dikkat kabiliyeti de daha fazla gelişir!

Çocuklarınızla birlikte oynayabileceğiniz 5 adet dikkat oyununu tanıttık. Şimdi de dikkat geliştirme oyunları hakkında sıkça sorulan sorulardan bazılarını cevaplamaya geçelim:

Sudoku çözmek zekayı geliştirir mi?

Sudoku oynamanın faydaları arasında analtik düşünce, planlama ve dikkat gibi bilişsel yetenekleri pekiştirmenin bulunduğu doğrudur. Ancak yine de bu gelişmeler dahi nispeten sudoku oyunu içinde kısıtlı kalacaktır. Sudoku çözmek iyi bir egzersiz olsa dahi doğrudan zekayı geliştirdiğine dair herhangi bir kanıt yoktur.

Hangi oyunlar zekayı geliştirir?

Bilimsel araştırmalar, oyunların doğrudan genel anlamda zekayı geliştirebileceğine dair bir kanıt bulamamıştır. Ancak dikkat kabiliyeti, hafıza, analitik düşünce gibi spesifik bilişsel yetileri pekiştiren oyunlar mevcuttur. Örneğin çocuklar için sudoku, Simon Diyor Ki, hafıza kartları, sandalye kapmaca ve Nesi Var gibi dikkat geliştirme oyunlarından bahsedebiliriz..

Sudoku zeka oyunu mu?

Sudoku, çoğunlukla bir zeka oyunu olarak nitelendirilmektedir. Ancak aslına bakarsanız sudoku oyunu doğrudan zekadan çok planlama, takip etme ve dikkat gibi yeteneklere dayanmaktadır. Dolayısıyla sudokuya basitçe zeka oyunu demektense analitik düşünme ve dikkat oyunu demek daha doğru olabilir.

Hafızayı güçlendiren oyunlar nelerdir?

Çocuklar için hafızayı güçlendiren oyunlar arasında hafıza kartları, sihirli bardaklar oyunu, ritim tutma oyunu, Nesi Var oyunu gibi örnekler bulunmaktadır.

Çocuklarda dikkat kabiliyetine ek olarak geliştirilmesi hedeflenen bir diğer beceri de yabancı dil. Peki siz de çocuklara yabancı dil öğretmenin en etkili yöntemini merak ediyor musunuz? Eğer cevabınız evetse sizleri Novakid’de uyguladığımız metodolojiyle tanıştıralım!