Çocukları şımartmak neden kötüdür? Çocuklara her istediklerini vermeli miyiz?

İlk önce şımartmak kavramıyla tam olarak neyi kastettiğimizi detaylıca açıklamamız gerekiyor. Bu konuyu daha iyi anlayabilmek için de “Çocukların şımarık yetişmesi mümkün mü?”, “Pedagoglar bu kavramı tanır mı?”, “Şımartmak ne demek?” gibi kavramlara odaklanabiliriz.

Ebeveynlerin çocukları şımartması, basitçe çocukların her istediklerini elde edebileceklerini düşünmesine neden olacak bir biçimde yetiştirmesidir. Bu karaktere sahip çocuklar genelde başkalarının kişisel alanlarını tanımazlar ve bencilliğe daha yatkınlardır.

Çocuk psikiyatristleri, bu kavramı incelerken sık sık ebeveynlerin tutumlarına dikkat çekiyor. Kimi ebeveynler çocukları disiplinci ve baskıcı bir tavırla yetiştirmeyi tercih ederken kimileriyse daha çocuklara daima istediklerini vermeye daha yakın oluyor. Uzmanlara göre ise, bu yetiştirme biçimlerinin ikisi de tam olarak doğru değil.

Çocukların ebeveynleri tarafından mantıklı veya mantıksız her isteğinin karşılanması, karakter gelişimlerini olumsuz yönde etkiler. Çocuklar her istediklerini elde edebileceklerini keşfettiğinde, aile dışındaki yaşantısının da bu şekilde olmasını beklerler. Bu da çocukların sosyal yaşantısını kötüye götürür.

Yalnızca her istediğini elde eden çocuklar değil, aşırı baskıcı aile ortamında yetişen çocuklar da ailesine bir başkaldırı yöntemi olarak şımarıklığı seçebilirler. Bu konuda dengeyi sağlamak, ebeveynlerin en temel görevlerindendir. 

Uzman eğitmenlerin ve çocuk psikiyatristlerin de ortak karar kıldığı üzere, çocuklara baskı oluşturmak veya onları her anlamda serbest kılmak çözüm değildir. Buna bağlı olarak izlenmesi gereken en temel yol, pozitif disiplindir.

Bir çocuğun şımarık olmasının sebepleri arasından en yaygın olanı, çocukların her istediklerini elde edebileceklerini düşünmesidir. Bu nedenle, çocuklara istediği her şeyi sağlamak konusunda ısrarcı olmamanız, sizin için en faydalısı olacaktır.

Peki çocukların her istediğine ulaşabilmesi, onların hayat kalitesini nasıl etkiler? Çocukların şımartılmasının sonuçları nelerdir? Gelin, hep birlikte inceleyelim.

• Memnuniyetsizlik

Amaçlar edinmek ve başarıya ulaşma çabası insanların en büyük motivasyon kaynaklarından birisidir. Hedeflerini kolayca elde eden çocuklar ise bu motivasyon ve başarma hissinden mahrum kalırlar.

Bununla birlikte, istediklerine kısa sürede ulaşabilmek hem çocuklarda hem de yetişkinlerde uzun vadede boşluk hissi yaratır. Bu yüzden çocukları geleceğe hazırlamak ve çocuklardan arzuları için çabalamalarını beklemek en doğrusudur.

• Gerçekçilikten uzak olma

Ebeveynleri tarafından her ihtiyacı karşılanan çocuklar, sosyal hayatlarında da aynı beklentiye girebilirler. Ancak, ne yazık ki bu, çocukların çevresindeki diğer insanlar ve arkadaşlarının onlara ebeveynlerinin sağladığı bu konfor alanını sağlayacağı anlamına gelmez. Bu nedenle şımarık çocuklar, gerçek dışı beklentilere girmeye eğilimlidirler.

• Ebeveynlere saygı göstermeme

Ebeveynlerin kişisel alanlarına ve kararlarına saygı duymak, çocukların görevlerinden birisidir. Ancak şımarık bir biçimde yetiştirilen çocuklar “Hayır.” cevabına pek de aldırış etmezler. Bu nedenle şımarıklık, ebeveynleri anlama çabası ve saygıyı köreltir.

• Başarısızlık

Şımarık karakter yapısı, aynı zamanda dolaylı yoldan başarıyı da götürür. Bu karakter yapısına sahip çocuklar, istedikleri her şeye rahatça ulaşabileceklerini düşündükten gelecekte başarılı olma gayretine akranları kadar sahip olmazlar. 

• Ruhsal bozukluklar

Bütün bunların yanı sıra, şımarıklık beraberinde birtakım ruhsal bozuklukları da getirir. İstediği her şeye ulaşan çocukların memnuniyetsizliğe daha yatkın olduğunu biliyoruz. Ancak yine de belirli koşullarda istediklerine ulaşamayan şımarık çocuklar bu duruma aşırı öfke, stres ve hüzünle yaklaşabilirler. 

Çocuklarınızı şımarık yetiştirmek istemiyor olmanız elbette onlara istediği hiçbir şeyi sunmayacaksınız demek de değildir. Fakat bunu doğru şekilde yapmaya özen göstermek en önemli nokta. Bu sebeple ebeveynler kendilerine “Peki çocuklara istediklerini nasıl doğru şekilde veririz?” diye soruyor olabilir. Şimdi, bu sorunun cevabını birlikte inceleyelim.

Bu durumda ilk adımı çocukların isteklerini mantıklı ve mantıksız şeklinde değerlendirerek atmanızda fayda var. Örneğin, çocuğunuzun bütçenizi aşan bir oyuncak istemesi gerçekçi bir beklenti değildir. Bu noktada geriye, çocuklara bunu uygun bir dille açıklamak kalıyor.

Bununla birlikte, çocukların isteklerini aralıklı zamanlarla gerçekleştirmeyi deneyebilirsiniz. Bu demek oluyor ki her gün işten döndüğünüzde onu bir oyuncakla ödüllendirmek yerine bunu haftada veya ayda bir keze indirmeniz çocukları da mutlu edecektir. 

Unutmayalım ki istediklerine belirli zamanlarda değil de her gün ulaşan çocuklar, zamanla bu durumun o kadar da heyecanlı bir durum olmadığını düşüneceklerdir.

Çocuklarınıza istediklerini vermeyi bir oyun ya da bir ödül haline de getirebilirsiniz. Örnek davranışlarının takdir edildiğini gören çocuklar aynı zamanda olumlu bir karakter gelişimi de sergilerler.

Bütün bunları yaparken çocuklarınıza izlediğiniz yolun onlar için de en iyisi olduğunu hissettirmelisiniz. Onlara bu durumu sık sık “Bunu yapmamız mümkün değil.” gibi cümlelerle izah etmeniz gerekir.

Şımarık yetişen çocuklarla doğru iletişim kurmak ya da çocukların şımarık yetişmemesi için onlara bazen her şeyin yolunda gitmeyeceğini anlatmak gerekiyor. 

Bu alt başlığın altında çocuklara her şeyin istedikleri gibi olamayacağını nasıl anlatırız, onu inceleyelim.

• Açıklayıcı sebepler sunmak

Çocuklarla iletişim kurarken doğrudan “Bunu yapamazsın.”, “İzin vermiyorum.”, “Ben öyle istiyorum.” gibi net cümleler kurmak ve sert bir tavır izlemek neredeyse hiçbir zaman işe yaramaz.

Çocuklarınızla konuşurken onların da bir birey olduğunu kendinize hatırlatmalısınız. İşlerin yolunda gitmediğini gören çocukların da bu nedenle mantıklı sebepler istemesi oldukça doğal.

Onlara istediklerini sunmayacağınız takdirde “Bunu yapamayız çünkü…”, “Bu oyuncağa henüz paramız yetmiyor fakat sonra alabiliriz.”, “Bu istediğini gerçekleştirmemiz şu anda mümkün değil.” gibi daha açıklayıcı biçimde konuşabilirsiniz.

• Gerçekçi örnekler vermek

Aile içinde çocukları gerçek hayata hazırlamak da bu konuyla paralel olarak büyük bir önem taşıyor. Onlara sık sık gerçek hayatta işlerin nasıl gittiğini hatırlatmak, beklentileri konusunda daha gerçekçi tavırlar sergilemeleri gerektiğini gösterir.

• Kurallar koymak

Çocukları şımartmak yerine izleyebileceğiniz yollardan biri ise onlara birtakım sınırlamalar getirmek. Onlara yukarıda da bahsettiğimiz gibi açıklayıcı sebeplerle birlikte bazı kurallar koymanız, her şeyin daima istedikleri şekilde olmayacağını daha iyi anlamalarına yardımcı olur.

• Ebeveyn-çocuk ilişkisini korumak

Bazı ebeveynler çocuklarına bir arkadaş gibi yaklaşmayı iyi bir yol olarak görebilir. Ancak çocukların sizin kurallarınıza saygı duyması için onlara bir yetişkin olarak onlardan daha mantıklı hareket edebileceğinizi hatırlatmanız gerekir.

Bunun yolu ise ebeveyn-çocuk ilişkisini korumaktan geçiyor. Ancak unutmayalım ki bu, onlara karşı her zaman katı ve mesafeli yaklaşmanız gerektiği anlamına gelmez.

• Duygusal yaklaşmamak

Çocuklar kimi zaman ağlamak, öfkelenmek veya küsmek gibi manipülasyon yöntemlerini ebeveynlerine karşı gösterebilirler. Ebeveynler ise bu gibi durumlarda duygusal yaklaşıp teslim olmak yerine yukarıdaki örneklere dayanarak makul tavırlar sergilemeye devam etmelidirler.

• Sevgi dili kullanmak

Ebeveynlerinden gelen kısıtlamalar ve kurallarla karşılaşan çocuklar, bu durumu anlamlandırmakta güçlük çekerler. Bu da çocuklarla ebeveynler arasındaki ilişkiyi zedeleyebilir.

Çocukların şımarık yetişmesinin önüne geçerken onlara neden bu kuralları koyduğunuzu açıklamak, sevildiklerini hatırlatmak ve bu kuralların onların da iyiliği için olduğunu söylemek gerekiyor.

Bir dili öğrenmek için o dilde sık sık pratik yapmanız gerekir. Novakid’de online İngilizce derslerimizde çocuklara bu deneyimi eğlenebilecekleri bir şekilde sunuyoruz. Siz de çocuğunuzun İngilizce öğrenmesini isterseniz ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!