Dünya kıtalarını çocuklara öğretelim: İlginç bilgiler ve quiz!

İçinde bulunduğumuz dünya, zengin doğal çeşitliliklerle, binlerce canlı türüyle, kara ve su parçalarıyla bezeli. Peki daha önce hiç üzerinde bulunduğumuz kara parçalarının nereye kadar gittiğini ya da bu kara parçalarına ne ad verildiğini düşündünüz mü?

Tam olarak üzerinde durduğumuz kara parçalarını oluşturan en büyük kütleye “kıta” denir. Milyonlarca yıldır var olan toprak parçaları, yeryüzünün hareketleriyle uzun zamanlar boyunca yavaşça birbirlerinden ayrılarak günümüzdeki bu büyük toprakları oluşturdular.

Şimdi kıtaların ne olduğunu öğrendiğimize göre, kıtalar hakkında daha detaylı bilgiler edinmeye ve onları daha yakından tanımaya devam edebiliriz.

Daha küçük yer şekillerinin bir araya gelerek oluşturduğu bu devasa toprak parçalarından Dünya’da, tam tamına 7 adet bulunuyor. Bu 7 kıtanın her birinin ise kendine has özellikleri ve geçmişi bulunuyor.

İnsanlık, geçmişi boyunca yaşam tarzını, dilini ve kültürünü de kendisiyle beraber götürerek bu 7 farklı kara parçasına da kendine göre özellikler kazandırmıştır. Birbirinden çeşitli ve zengin kıtaların adları ise: Avrupa, Asya, Antarktika, Güney Amerika, Kuzey Amerika, Afrika ve Okyanusya (Avustralya). 

Bu kıtalar hakkında daha detaylı bilgi edinmek için yazımızın devamına bakabilirsiniz.

Dünya kıtalarının isimleriyle birlikte bilinmesi gereken genel özellikleri de aşağıda belirtildiği gibi.

• Avrupa

Almanya, İspanya, Fransa, İtalya gibi ülkelerin içinde bulunduğu Avrupa kıtası, yüzölçümü bakımından küçük kıtalardan bir tanesidir. Ülkemizin de batısında yer alan bu kıtanın kuzeyinde Arktik Okyanusu bulunurken batısında ise Atlantik Okyanusu yer alıyor.

Nüfus bakımından oldukça yoğun olan Avrupa kıtası, doğal çeşitliliklerinin yanı sıra geçmişinde de birçok kültürel zenginlik barındırıyor. Roma İmparatorluğu’nun ya da Antik Yunan medeniyetinin doğduğu bu ana karanın doğusunu Karadeniz, Türkiye ve Rusya toprakları, batısını da Akdeniz çevreliyor.

Avrupa aynı zamanda üzüm, zeytinyağı ve mandalina gibi tarım ürünlerinin üretiminde de en büyük rolü oynuyor.

• Asya

Dünyadaki kıtalardan en büyüğü olan Asya ise en köklü ülkelerden ve kültürlerden bazılarına ev sahipliği yapan diğer kıta. Bu geniş kara parçasının topraklarını ise Moğolistan, Çin, Güney Kore ve Tayland gibi ülkeler oluşturuyor.

Mezopotamya, Uzak Doğu ve Orta Asya’daki antik uygarlıklara yuva olmuş Asya’da birçok canlı çeşidini, iklim tipini ve hayvan türlerini görmek mümkün. Örneğin panda, fil, Bengal Kaplanı ve şempanze gibi ilginç hayvan türlerinin binlercesine bu topraklarda rastlanabiliyor.

Bunlarla birlikte mürekkep, yazı ve barut gibi insanlık tarihinin seyrini değiştiren icatlar da bu topraklardaki uygarlıklara dayanıyor. Asya’nın zengin su kaynakları, dağları ve bol yağmurlu bölgeleri de böylesine zengin geçmişe sahip toplulukların nasıl bu kadar üretken ve başarılı olduğunu da bize açıklıyor.

• Afrika 

Akdeniz’in Avrupa’dan ayırdığı diğer devasa kara parçasının adı ise Afrika. Alabildiğine geniş çölleri, savanaları, nehirleri ve zürafa, zebra, aslan, leopar gibi birbirinden farklı hayvanları görebileceğiniz Afrika’yı da Nijerya, Fas, Cezayir ve Güney Afrika gibi ülkeler oluşturuyor.

Tarihte birçok işgal gücüne meydan okumak zorunda kalmış Afrika ülkelerinde binlerce kültür ve dil halen yaşamakta. Örneğin, ortalama büyüklükte bir Afrika ülkesi olan Nijerya’nın anadili İngilizce olsa da bu ülkede yaklaşık 500 dil konuşuluyor.

Kuzeyinden güneyine farklı dinlerin ve dillerin hakim olduğu Afrika’nın bu kadar çeşitlilik sahibi olmasının nedenlerinden biri de her yanına dağılmış farklı kabilelerin, şehirlerin ve imparatorlukların olması.

Üstelik, hepimizin daha önce duymuş olduğu piramitlere ve Nil Nehri’ne ev sahipliği yapan en eski medeniyetlerden biri olan Mısır da bu kıtada kuruldu. Buna ek olarak, çocukların vazgeçemediği çikolatanın ve kahvenin hammaddesi de yine bu kıtadan dünyaya yayılıyor.

• Okyanusya (Avustralya)

Hint Okyanusu’yla Büyük Okyanus arasında uzanan bu kıta, büyük bir ada parçası ve Mikronezya adı verilen küçük adalardan oluşuyor. Tek bir ülkeden oluşan büyük ada parçasına ise basitçe Avustralya adı verilmiştir.

Bu kıtanın sakinleri, Okyanusya’nın eski yerlileri Aborjinlerden ve çoğunluğu Avrupa kökenli diğer milletlerden oluşuyor. En sevimli hayvan türlerinden biri olan koalalar ve kangurular da bu kıtanın yerlilerinden.  

• Antarktika

Dev bir buzdan çöl olan Antarktika kıtası, dünyamızın güney kutbunda yer alıyor. İnsan yaşamına pek de elverişli olmayan bu soğuk devasa kara parçasında penguen ve kutup ayısı gibi soğuğa dayanıklı sevimli dostlarımız yaşıyor.

• Kuzey Amerika

Kanada, Meksika ve ABD ülkelerinin bulunduğu bu kıta da geriye kalan son iki kıtadan bir tanesi. Kutup ayılarının, çikolatanın ve avokadonun anavatanı olarak kabul edilen bu topraklar, çok köklü bir tarihi olan Azteklerin de yurdudur. Ancak bu kıta, tıpkı Okyanusya gibi Avrupalıların keşfiyle, farklı bir kültürel yapı kazanmıştır.

Farklı etnik kökenleri, kültürleri ve dilleri ile ön plana çıkan Kuzey Amerika kıtası teknolojik alanlarla da dikkat çeken zengin ve gelişmiş bir kıtadır. Dünyanın en büyük ikinci şelalesi Niagara, Büyük Kanyon ve Missisipi Nehri de buradadır.

• Güney Amerika

Kuzey Amerika’nın komşu kıtası olan Güney Amerika, Karayipler, Güney Pasifik ve Güney Atlantik Okyanusları’nın arasında uzanır. Bu kıtada ise Brezilya, Arjantin ve Peru gibi zengin kültürlere, mutfaklara ve tarihlere sahip diğer ülkeler bulunuyor.

Dünyanın en geniş yağmur ormanları, yüksek sıra dağlar, onlarca ada, özellikle Brezilya’daki eşsiz sahiller, uçsuz bucaksız çöller, buzullar, “Iguazu” ve “Angel” gibi dünyanın en uzun şelalelerrinden birkaçı da bu büyük kıtada bulunur. 

Güney Amerika hakkında bilmemiz gereken en ilginç bilgilerden biri de her gün mutfağımızda bulunan domates, biber, patates gibi sebzelerin anavatanının bu topraklar olduğudur. Yani Güney Amerika hiç keşfedilmeseydi, bu sebzeleri asla yiyemeyecektik.

Dünya kıtalarının isimlerini ve özelliklerini de öğrendiğimize göre, kıtalarla ilgili birkaç ilginç bilgi duymaya ve bildikleriniz test etmeye hazır mısınız?

Pangea nedir?

Bundan yaklaşık 300 milyon yıl önce, Dünya’da 7 tane kıta yoktu. Onun yerine, Panthalassa adı verilen okyanusla çevrelenen tek bir büyük kıta vardı: Pangea. Henüz insanların bulunmadığı bu eski dönemlerde bitkilerin ve hayvanların yaşamı, tek bir ana kara üzerinde yeşermişti.

225 milyon yıl öncesinden günümüze doğru farklı zaman dilimlerinde Dünya’daki karalar kıtasal sürüklenmeye bağlı hareket ederek birbirinden ayrıldılar ve 7 farklı kıtayı oluşturdular. Ve böylece, bildiğimiz yeryüzü şekilleri meydana gelerek günümüzdeki Dünya’yı oluşturdu.

Dünya’nın en büyük kıtası hangisi?

Asya kıtası, Dünya’daki kara alanının %30’unu oluşturmakta ve 4 milyardan fazla insana ev sahipliği yapmakta. Yani bu da Asya kıtasını Dünya’nın her anlamda en büyük kıtası haline getiriyor.

Bu sırayı nüfus bakımından Afrika ve Avrupa takip ederken yüzölçümü bakımından ise Kuzey Amerika ve Güney Amerika takip ediyor.

Dünya’nın en soğuk kıtası hangisi?

Kutup ayıları ve penguenler gibi sevimli dostlarımızın evi olan Antarktika’da sıcaklık yaz aylarında bile yalnızca -20°C’ye çıkıyor. Hatta başka bir deyişle, bu kıtada yaz mevsimi hiç yaşanmıyor denebilir. 

Herhangi bir yerleşim alanı bulunmayan bu kıtadaki insan nüfusu, yalnızca Antarktika’daki iklimi, coğrafyayı ve diğer koşulları incelemek için belirli zamanlarda giden bilim insanlarından oluşur.

Okyanusya ve Avustralya arasındaki fark nedir?

Tek başına bir kıta olarak sayılamayan Avustralya, Yeni Zelanda’yla birlikte Mikronezya adı verilen küçük adalar tarafından çevrelenir. Avustralya, bu kara parçaları arasında en büyüğünü oluştururken diğer adalarla birlikte Okyanusya kıtasını oluşturur.

Amerika ve Avustralya kıtaları nasıl keşfedildi?

Aztekler, Mayalar ve Aborjinler gibi farklı ırklara ve toplulukların yaşadığı Amerika ve Avustralya kıtalarının başlangıçta dış dünyayla pek bir ilişkisi yoktu. 15. ve 17. yüzyıl arasında Avrupalılar tarafından keşfedilen bu kıtalar zamanla onların kültürleriyle büyüyerek değişti. Hatta Amerika kıtasına, tam da bu nedenle Avrupalılar tarafından “Yeni Dünya” adı verilir.

Bir ülke yalnızca bir kıtada mı bulunabilir?

Bu sorunun cevabı basitçe hayır. Kimi zaman okyanuslarla kimi zaman diğer yeryüzü şekilleriyle ayrılan büyük kara parçalarının ikisinde hatta üçünde birden toprağı bulunan ülkeler de var. 

Bizim ülkemiz, Türkiye’yle birlikte bu ülkelerden bazıları Rusya, Kazakistan ve Mısır’dır. İstanbul ise, aynı anda iki kıta üzerine kurulan eşsiz şehirlerden biridir. Bu şehrin bir yakası Asya’da bulunurken bir yakası Avrupa’da bulunur.

Kaç tane kıta vardır ve isimleri nelerdir? 

Dünya’da okyanuslarla ve dağlarla birbirinden ayrılmış tam 7 ana kara yani kıta bulunuyor. Ve doğudan başlayıp batıya gidersek bu kıtaların isimleri: Asya, Okyanusya, Antarktika, Afrika, Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika.

Kıtalar hakkında birçok önemli ve renkli bilgi öğrendik. Şimdi sırada öğrendiklerimizi test edeceğimiz ve tazeleyeceğimiz bir quiz var.

Çocuklar için eğlenceli ve faydalı İngilizce dersleri sunan Novakid’de hemen şimdi ilk ücretsiz deneme dersinizden faydalanın!