7 dk. Kinestetik zeka ve öğrenme yöntemi hakkında her şey: Ebeveynlere öneriler!
Çocuğunuzun her çocuk gibi olmadığını, daha farklı yöntemlerle daha iyi öğrenebildiğini düşünebilirsiniz. Belki de okulda öğretmeninin anlattıklarını oturup rahat rahat dinleyemiyordur fakat bir deney yaptıklarında veya bir şeyler canlandırdıklarında konuyu kolaylıkla hatırlayabiliyordur.
Endişelenmenize hiç gerek yok, çocuğunuz muhtemelen dünyayı farklı duyularıyla kavrayan bir kinestetik zeka sahibi. Bu kişiler dokunarak, tadarak, koklayarak, hareket ederek daha iyi öğrenirler. Toplumun dörtte birlik kısmını oluşturmalarına rağmen geleneksel eğitimde yeteri kadar önemsenmezler.
Kinestetik zekaya sahip olan çocuğunuzu okula küstürmemek, onu öğrenmeye teşvik edebilmek için kinestetik öğrenmenin ne olduğunu anlayıp buna göre stratejiler izlemeniz gerekir.
İşte bunun için bu yazımızda önce zeka türlerini açıkladık, sonrasında ise zaman zaman dokunsal zeka olarak da bilinen kinestetik zekanın özelliklerinden, bu zekaya sahip olan çocukların nasıl öğrenmesi gerektiğinden bahsettik.
Öğrenme stilleri nedir?
Yetişkinlerin veya ergenlerin daha yatkın oldukları farklı farklı öğrenme yöntemleri bulunur. En çok bilinen öğrenme stillerinin bazılarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz: Görsel, işitsel ve dokunsal (kinestetik) öğrenme.
- Görsel öğrenme
Bu öğrenme yöntemine genelde okullarda rastlarız. Eğer çocuğunuz kitapla çalışarak, notların altını çizerek kolayca öğrenebiliyorsa muhtemelen görsel öğrenme stili onun için en uygun olanıdır. Görsel öğrenme yöntemiyle öğrenen bazı öğrenciler için resimlere ve fotoğraflara başvurmak da oldukça etkili bir yoldur.
- İşitsel öğrenme
Eğer bir kişi bir konuyu en iyi şekilde işiterek öğreniyorsa, duydukları aklında kalıyorsa bu kişiye işitsel bir öğrenci diyebiliriz. Örneğin çocuğunuz derste veya bir filmde duyduğu bir cümleyi kelimesi kelimesine hatırlayabiliyorsa işitsel öğrenme yöntemi onun için daha uygun olabilir.
- Kinestetik öğrenme
Kinestetik öğrenme ise kişinin hareket ederek, dokunarak, hissederek öğrendiği bir yöntemdir. Bu öğrenme şekli genellikle okul öncesinden 6-7 yaşlarındaki çocuklara kadar olan grupta görülür. 2. sınıftan sonra ise çocukların aşağı yukarı %25’inin kinestetik öğrenmeye yatkın olduğunu gözlemleriz. Kinestetik öğrenme yönteminden şimdi daha detaylı bir şekilde bahsedeceğiz.
Bir kişi bu öğrenme yöntemlerinin sadece bir tanesiyle öğrenebilecek diye bir kural da yok tabii – hiç kimse tamamen görsel, işitsel veya dokunsal bir şekilde öğrenmiyor. Hepimiz bu öğrenme şekillerine belli oranlarda daha fazla yatkın oluyoruz. Kısacası en iyi öğrenme yöntemi diye bir şey yok, herkesin öğrenme şekli farklı. Çocuğunuzu tanıyın ve onun için her yöntemi uygun şekilde kullanmaya bakın.
Kinestetik öğrenme nedir?
Kinestetik öğrenme; dokunma, hareket etme veya fiziksel aktivite yoluyla bilgi edinme sürecini ifade eden öğrenme yöntemidir.
Bu yönteme yatkın olan kişiler, bir şeyler yaparak veya hareket ederek en iyi şekilde öğrenirler.
Kinestetik öğrenme tarzı, Howard Gardner’ın Çoklu Zeka Teorisi’ndeki kinestetik zekaya dayanır. Gardner, bu zeka türünü “vücudun hareketini ve işleyişini anlama ve kullanma” yeteneği olarak tanımlar. Bu zekaya sahip insanlar spor, dans, tiyatro gibi hareket gerektiren alanlarda oldukça başarılıdır.
Kinestetik öğrenme yöntemi sayesinde öğrenciler mühendislik, teknoloji gibi uygulamalı disiplinlerde kendilerine fayda sağlayacak öğrenme şekillerinden yararlanabilir. Bu stratejiler, öğrenme sürecini daha etkili ve eğlenceli hâle getirir.
Kinestetik ne demek?
“Hareket hâlinde” anlamına gelen kinestetik, Yunancada “hareket” anlamına gelen “kinesis” kelimesinden türemiştir. Kinestetik zekaya sahip olan öğrenciler de zaten en iyi hareket hâlindeyken öğrenir.
Çocuğunuzun dokunsal zekaya sahip olduğunu nasıl anlarsınız?
Eğer kinestetik zekaya sahip bir çocuğunuz varsa öğretmenleri çocuğun muhtemelen sürekli masasından kalktığını, odak kaybı yaşadığını söyleyecektir. Çocuğunuz teknolojide, pratik konularda çok iyi bir performans gösterebilir. Sonuçta kinestetik zekaya sahip çocuklar öğrenecekleri şeylere dokunmaya, onları denemeye ihtiyaç duyarlar.
Kinestetik öğrenciler sınıfta yerinde oturup bir açıklamayı dinlemektense kalkıp problem çözmeyi tercih ederler. Ödevlerini oturarak yapmayı sevmezler, okuma problemleri yaşayabilirler, bunun için ebeveynlerinin onlara sesli okumasını isteyebilirler.
İşte kinestetik öğrenmeye daha yatkın olan öğrencileri tespit edebilmek için kullanabileceğiniz bazı işaretler:
- Dinlemekten veya okumaktansa elle yaptığı aktiviteleri tercih etmesi
- Sporlardan veya diğer fiziksel aktivitelerden hoşlanması
- Konuşurken sık sık ellerini kullanması
- El-göz koordinasyonunun ve zamanlamasının iyi olması
- Bir şeylere dokunarak onlar hakkında bilgi edinmesi
- Oyunlarda ve aktivitelerde fiziksel olarak rol almak istemesi
- Oyuncakları, objeleri söküp takmayı sevmesi
- Başkalarının mimiklerini, hareketlerini taklit etmekte iyi olması
- Düşünürken veya çalışırken elinde bir şeylerle uğraşması
- Hareket hâlinde değilken odaklanamaması
- Objelerle uğraşması gereken görevleri yapmayı sevmesi
- Genelde “enerjik” ve “aktif” olarak görülmesi
- Fiziksel gösterim isteyen konularda başarılı olması
- Geleneksel okul yöntemleriyle rahat bir şekilde öğrenememesi
- Uzamsal farkındalığının yüksek olması
- Deneme yanılma yöntemiyle öğrenebilmesi
- Not alarak veya kitap okuyarak çok verim alamaması
- Otururken sürekli ayağıyla veya kalemiyle ritim tutması
- Uzun derslerde veya sunumlarda odaklanamaması
- Kendini ifade etmek için ellerini kullanması
- Teorik açıklamalardansa deneyim yoluyla daha iyi öğrenmesi
- Rol yapmaktan, tiyatrodan hoşlanması
Şunu da belirtmekte fayda var: Eğer çocuğunuz kinestetik öğrenmeye yatkınsa hafıza yeteneği de bu şekilde gelişecektir. Duyduğunu veya gördüğünü değil, yaptığını hatırlamaya daha yatkın olur. Bunu yemek tarifleri gibi düşünebilrsiniz, tarifi açıp okuyarak, resimlere bakarak kim yemek yapmayı öğrenebilir ki sonuçta?
Tamam, yemek tariflerinde böyle olsun, peki kinestetik çocuklar okuldaki soyut konuları nasıl öğrenecekler?
Kinestetik öğrenme nasıl olmalı?
Eğer çocuğunuz kinestetik zekaya sahipse daha çok bu yönteme yönelik metotları kullanmalı, görsel ve işitsel metotlardan ise daha az yararlanmalısınız.
İşte kinestetik öğrenen çocuğunuzun uygulayabileceği en iyi öğrenme taktikleri!
- Ders çalışırken aynı zamanda yürümek, dans etmek
- Dersi fiziksel aktivitelerle desteklemek
- Yazarken tükenmez kalem, kurşun kalem, fosforlu kalem gibi farklı araçlar kullanmak
- Kelimeleri eliyle havaya veya masaya yazarak ezberlemeye çalışmak
- Ders çalışırken bir şeyler üretmek
- Yaptığı görevler arasında sık sık mola vermek
- Bilgileri hatırlamak için kabartmalı kartlardan yararlanmak
- Bilgisayar kullanarak interaktif faaliyetlerle öğrenmek
- Odak süresi kısa olduğu için uzun ödevleri kısa kısa parçalara bölerek yapmak
- Önemli bilgileri hatırlamak için onları fiziksel hareketlerle bağdaştırmak (bir kelimeden bahsedildiğinde belli bir hareket yapmak gibi)
- Çalışırken veya ödev yaparken sandalye olarak bir egzersiz topu kullanmak veya ayakta çalışmak
- Öğrenme deneyimine farklı dokuları ve materyalleri dahil etmek
- Dokunmatik ekran veya sanal gerçeklik gibi interaktif teknoloji araçlarından yararlanmak
- Çalışırken sakız çiğneyerek veya bir şeyler atıştırarak duyuları aktif tutmak
- Hikâyeleri veya olayları anlatırken rol yapmak
- Yeni konseptler veya kelimeler öğrenmek için işaret dili veya el hareketleri kullanmak
- Çalışırken birden fazla duyuya hitap eden kabartmalı veya kokulu kağıtlar kullanmak
Kinestetik zekaya sahip çocuklara nasıl ders anlatılır?
Kinestetik öğrenme yöntemlerinin bazılarından bahsettik, bu yöntemlerle çocuğunuz kendi başına çalışırken daha verimli bir şekilde öğrenebilir. Peki siz ona ders anlatıyorsanız nasıl yöntemler izlemelisiniz, öğretmenler kinestetik zekalı çocuklara nasıl davranmalı? İşte bazı yöntemler!
- Somut örnekler verin, atölyeler düzenleyin
- Modeller ve gerçek materyaller kullanın
- Kinestetik çocukların fikirlerini sunarken bütün duyulardan yararlanmasını teşvik edin
- Kinestetik çocukların okumaya değil, göstermeye yatkın olduğunu unutmayın
- Sık sık mola verin
- Mümkünse açık havada ders yapın
- Öğrenme deneyimini desteklemek için dans, spor, oyun gibi bir aktivite kullanın
- Matematik gibi soyut konuları öğretirken küpler gibi somut örneklerden yararlanın
- Eğer öğrenci daha iyi odaklanabiliyorsa hareket hâlinde olmasına izin verin
- Öğrencileri değerlendirirken sadece yazılı testlerden değil, farklı yöntemlerden de yararlanın
Kinestetik öğrenme ile İngilizce eğitimi
Kinestetik öğrenmenin teknoloji ve bilim gibi konularda daha etkili olduğunu, İngilizce gibi soyut bir alanda işe yaramayacağını düşünüyor olabilirsiniz. Bu konuda endişelenmenize hiç gerek yok! Dil öğreniminde kullanılan farklı yöntemler de çeşitli öğrenme stillerine sahip öğrencileri göz önünde bulundurduğu için kinestetik çocukları dışarıda bırakmıyorlar.
İşte dil eğitiminde sıklıkla kullanılan kinestetik yöntemlerden en yaygın olanları:
- Yaparak, deneyimleyerek öğrenme
Yabancı dil eğitiminde çocukların işine yarayan en önemli yöntem, kendilerini dilin içine atarak, dile maruz bırakarak öğrenmek. Çocuğunuzun bir yüzme dersi aldığını, öğretmenin gözetimi altında kendi başına yüze yüze öğrendiğini düşünün. Yabancı dil öğrenmek de aynı bunun gibi bir şey. Yani çocuklar en etkili şekilde konuşa konuşa, hatalar yapa yapa öğreniyor.
- Bütüncül fiziksel tepki
Bütüncül fiziksel tepki yöntemi, yabancı bir dilde anlatılmak isteneni hareket ederek belirtmeye dayalı bir metottur. Örneğin öğretmen “koşmak” anlamına gelen “run” fiilini anlatırken koşma hareketi yapabilir. Bu sayede hem ana dile geçerek dile aşina olma ortamını bozmaz, hem de kinestetik öğrenciyi bu hareketi yapmaya teşvik ederek ona uygun bir yöntem kullanmış olur.
- Oyunlaştırma
Eğitimde binbir farklı yöntemle kullanılan oyunlaştırma yaklaşımını en temel hâliyle “oynayarak öğrenme” olarak tanımlayabiliriz. Sıkıcı bir şekilde gramer kurallarını ezberlemektense bilgisayar üzerinde veya gerçek hayatta oyunlar oynayarak, interaktif bir şekilde öğrenmek kinestetik bir öğrenci için çok daha etkili olacaktır.
Novakid’le tanışın!
Novakid’de çocuklara İngilizce öğretirken öğrenme stilleri ne olursa olsun bu yöntemlerden faydalanıyoruz. Örneğin bütüncül fiziksel tepki yöntemiyle çocukların İngilizce öğrenirken Türkçeye geçmeden iletişimi sürdürmelerini sağlıyoruz.
Novakid, çocuklara İngilizceyi en etkili ve eğlenceli yöntemlerle öğretiyor. Dil becerilerini geliştirmek için sunduğumuz eğitim modelini aşağıdaki videoda izleyebilirsiniz:
Çocuğunuzun bu harika deneyimi yaşaması için ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!
