4 yaş gelişim özellikleri nelerdir? 4 yaşındaki çocuğun gelişimi nasıl olur?

Her şeyden önce 4 yaşın neden çocuk gelişimi bakımından önemli olduğunu anlayalım.

Aslına bakarsanız, çocuk gelişimini anlamak yaş fark etmeksizin önemlidir. Gelişim özelliklerini anlamak, çeşitli yaşlarda hangi davranışların beklendiğine dair içgörü sağlar. Böylece olası gelişimsel sorunların erken tespit edilebilir. Ebeveynler, gelişim özelliklerini iyi bilirse çocuklarının yaş grubunu düşünerek gerekli alanlarda destek olabilir ve etkileşimlerini buna göre şekillendirebilir.

Çocuk gelişiminde kullanılan önemli kavramlardan biri de kilometre taşı kavramıdır. Kilometre taşları, çocukların gelişim evrelerinde edindiği önemli özelliklere denir. Fiziksel, bilişsel, sosyal, iletişimsel alanlarda görülebilirler. 

4 yaşın gelişim özellikleri bakımından neden önemli olduğunu anlamak istiyorsak, çocuk gelişiminde sık yapılan bir ayrımdan bahsedebiliriz: bebeklik ve yürümeye başlayan çocuk. 

Bebeklik, genellikle 1 yaşından küçük çocuklar için kullanılırken yürümeye başlayan çocuk terimi 1 ve 3 yaş arası çocuklar için kullanılır. Bu iki kavram, çocuğun oldukça hızla geliştiği ve önemli kilometre taşlarını kapsayan yılları içerdiği için kullanışlıdır. Fakat biz 4 yaştan bahsettiğimiz için bu ayrımın detayına girmeyeceğiz. 

4 yaş özelliklerinden bahsetmeye fiziksel yeteneklerle başlayalım. 4 yaş çocuğu fiziksel olarak ne yapabilir? Görelim:

• Tek ayak üzerinde sekmek

4 yaşındaki çocuğun fiziksel gelişim özellikleri, ilk 3 yaşa kıyasla daha ileri seviyede bedensel kontrole sahip olmayı içerir. Bu sayede 4 yaşındaki çocuklar tek ayak üzerinde sekebilir ve zıplayabilir. Çocuklar, bu yaşta seksek gibi oyunlar oynayabilirler, ip atlayabilirler.

• Elini kaldırarak top atmak ve tutmak

4 yaş fiziksel gelişim özellikleri arasında atma ve tutma yeteneklerinin gelişmesi de bulunur. Bu yaştaki çocuklar, ellerini omuzlarının üstüne kaldırarak tıpkı bir beyzbol oyuncusu gibi top atabilir ve tutabilir.

• Kendi kendine giyinebilmek

4 yaşına ulaşan çocukların motor kabiliyetleri gelişmekte olduğu için, giyinmek gibi rutin aktiviteleri de rahatça yapabilmeye başlarlar. Çocuğunuz en sevdiği kıyafetlerini artık kendi kendine giyebilir!

• Büyük düğmeleri ilikleyebilmek

Tıpkı giyinmekte olduğu gibi, büyük düğmeleri ilikleyebilmek de 4 yaş çocuğun fiziksel gelişim özelliklerine dahil. Ancak küçük düğmeler halen biraz zorluk yaratabilir. Dolayısıyla çocuk, kendi kendine yelek giyebilirken gömlek düğmesi iliklemekte zorlanabilir.

4 yaş, çocuklarda bilişsel gelişim açısından da oldukça ilginç bir dönem. Peki bilişsel alanda 4 yaş çocuğu neler yapabilir? Gelin inceleyeim:

• Zamanı anlamaya başlamak

Bilişsel alanda 4 yaş özellikleri içinde bulunan kilometre taşlarından biri, zaman kavramının anlaşılmaya başlamasıdır. Bu yaştaki bir çocuk dün, bugün, yarın veya önce, şimdi, sonra gibi unsurlardan bahsedebilir.

• Hayal ürünü ve gerçeği ayırt etmek

4 yaş bilişsel gelişim özelliklerinin bir diğer örneği de hayal ürünü ve gerçeği ayırt edebilmeye başlamaktır. Örneğin çocuk, hikaye kahramanlarının gerçek dünyada olmadığını anlayabilir.

Ancak burada önemli bir not düşmeliyiz. 4 yaşındaki bir çocuk, hayal ve gerçeği yalnızca belirli bir seviyeye kadar ayırt edebilir. Bu yetenek yeni yeni geliştiğinden çocuk, halen düşüncelerinin gerçek dünyayı değiştirebileceğini zannediyor olabilir.

• Karmaşık kuralları kavrayabilmek

4 yaş gelişim özellikleri, karmaşık kuralları daha iyi kavramayı da içerir. Örneğin çocuk, çeşitli kurallara sahip oyunlar oynamaya başlayabilir. Aynı zamanda ebeveynlerin koyduğu kurallara da daha iyi uyabilir.

Gelişim özellikleri arasında günlük hayatı belki de en çok etkileyen kategori ise duygusal gelişmeler. Özellikle de küçük çocukların duygusal özellikleri oldukça hızlı bir şekilde değişebiliyor. Peki, duygusal bakımdan 4 yaş çocuğu gelişim özellikleri nelerdir? Bakalım:

• Bağımsızlık duygusu

4 yaş özellikleri arasında belki de en önemli gelişme, bağımsızlık duygusudur. Bu yaştaki bir çocuk kendini bağımsız hissetmek ve kendi başına bir şeyler yapmak isteyecektir. Dolayısıyla 4 yaş, çocuklarda inatçılık sorunun görülebildiği bir yaş da olabiliyor.

• Bencillik

4 yaş çocukları, etraflarındaki insanları fark edebilse de bunun çok yeni gelişen bir yetenek olduğunu unutmamak gerekir. Bunun üzerine bağımsızlık isteğini ekleyince de çocuk, bencil davranışlar gösterip bir şeyleri paylaşmak istemeyebiliyor. Bu noktada “4 yaş çocuğuna nasıl davranmalı?” diye sorarsak, hoşgörülü ve sabırlı olmamız gerektiğini bilmeliyiz.

• Anlık duygu değişimlerinde artma

Duygusal gelişimin daha yeni gelişmesinin bir diğer sonucu da, anlık duygu değişimlerinin artışı. Çocuk bir anda mutluyken bir anda üzülebilir, bir anda sakinken bir anda kızabilir. Dolayısıyla ebeveynlerin sebepsiz gibi algılayabileceği agresif davranışlarda da artma görülebilir. Az önce dediğimiz gibi, burada sabır ve hoşgörü ebeveynler için her şeyden önemlidir.

4 yaş özellikleri arasında iletişim kabiliyetlerindeki gelişmelerinde önemli bir yeri var. Peki bu yaşta ortaya çıkan iletişim yetenekleri nelerdir? Hep beraber görelim:

• Daha uzun cümleler kurabilmek

Yaş ile birlikte cümle uzunluğunun da artmasını bekleriz. 4 yaş da buna bir istisna değil. Bu yaştaki çocuklar, 4-5 kelimeyi yan yana getirerek giderek uzayan cümleler kurabilir.

• Sürekli ve yeni sorular sormak

4 yaş iletişimsel gelişim özellikleri yalnızca normal cümleleri kapsamıyor elbet. Bu yaştaki bir çocuk, artan merakıyla da birlikte sürekli farklı şeyler hakkında sorular soracaktır. Tabii ki ebeveynlerin de tatmin edici cevaplar bulması gerekecektir.

• Hikayeler anlatmak

İletişim konusunda 4 yaş özelliklerinden en önemlisi de çocuğun hikayeler anlatabilmesi. Hem cümle kurma yetisi hem de hayal gücü gitgide gelişen 4 yaş çocukları, ilginç hikayeler anlatmayı çok sevecektir. Ebeveynler de can kulağıyla dinleyerek çocuklarının bu yeteneğini pekiştirebilir.

• Kelime dağarcığında büyüme

Doğal olarak, 4 yaşındaki çocuğun kelime dağarcığı da genişleyecektir. 4 yaşındaki bir çocuğun yaklaşık 1000 kelime bilmesini bekleyebilirsiniz. Fakat aynı zamanda çocuğun neleri duyduğuna da dikkat etmek gerekir, çünkü bu yaştaki çocuklar, etraflarında duydukları uygunsuz kelimeleri de kullanabilir.

Fiziksel, bilişsel, duygusal ve iletişimsel alanlarda 4 yaş gelişim özelliklerini gördük. Fakat ebeveynler için çocuğun gelişim özelliklerini bilmenin yanında, çocuğa destek olacak şekilde davranabilmek de önemli. Eğer siz de “4 yaş çocuğuna nasıl davranılmalı?”, “4 yaş çocukla neler yapılabilir?” diye soruyorsanız, derlediğimiz fikirlerden yararlanabilirsiniz. İşte bazı örnekler:

• Çocukla ufak sohbetler etmek: 4 yaş çocuğun iletişimsel gelişim özelliklerini desteklemek için gün içindeki aktiviteler, beraber okunan kitaplar, çocuğun sevdiği televizyon programları veya filmler gibi konulardan konuşabilirsiniz. Hem çocuğunuz eğlenecektir, hem de aile içi iletişim kuvvetlenecektir.
• Fiziksel aktivite içeren oyunlar oynamak: Fiziksel gelişim özellikleri hakkındaki bilgilerinizden yararlanarak 4 yaş çocuğuyla bazı oyunlar oynayabilirsiniz. Bu yaştaki bir çocukla seksek, ip atlama, top atıp tutma oyunları oynamanız mümkündür. Çocuğun ilgi alanlarına  göre futbol, basketbol benzeri oyunlar da oynanabilir.
• Beraber kitap okumak: 4 yaş çocuğun iletişimsel gelişim özelliklerini desteklemek için beraber hikayeler okunabilir. Böylece hem çocuk yeni kelimeler edinecektir, hem de genç yaşta okuma alışkanlığı kazanmasına katkı sağlanmış olacaktır. Az önce de dediğimiz gibi, beraber okunan hikayelerin üzerine sohbet etmek de oldukça iyi bir aktivitedir.
• Kutu oyunu oynamak: Çocuğun yaşına uygun olarak seçilen, çeşitli kurallar içeren kutu oyunları sayesinde bilişsel gelişim özellikleri desteklenebilir. Üstelik bu sayede ailecek eğlenceli vakit de geçirilmiş olur.

İşte 4 yaş gelişim özellikleri hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları:

4 yaş çocuk gelişimi nasıl olmalı?

4 yaş gelişim özellikleri, ilk 3 yaşın üzerine inşa edilir. Bu yüzden çocuk bütün temel gelişim özelliklerini tamamlar ve daha karmaşık yetenekler edinmeye başlar. Ebeveynler, çocuğun zihnen ve bedenen gelişimine yardımcı olacak aktiviteler bulmalıdır.

4 yaşındaki bir çocuk neler yapabilir?

4 yaşındaki bir çocuk hikaye anlatabilir, zamanı anlamaya başlar, kendi kendine giyinebilir, top atıp tutabilir, bazı kuralları anlayabilir, çeşitli sorular sorabilir, 4-5 kelimelik cümleler kurabilir, yaklaşık 1000 kelime bilir. 

4 yaş çocuk neler öğrenir?

4 yaşındaki çocuklar fiziksel olarak kendi kendine giyinmeyi, top atıp tutmayı, büyük düğmeleri iliklemeyi öğrenir. Bilişsel olarak ise zamanı, hayal ve gerçeği ayırt etmeyi, karmaşık kuralları kavrayabilmeyi öğrenir. Bu tarz kurallar içeren oyunlar oynamayı da öğrenebilir.

4 yaşındaki çocuk kaç kilo olmalı?

4 yaşındaki kız çocuğunun ideal kilosu 16,1 kg, erkek çocuğunun ideal kilosu ise 16,3 kg’dır. Bunlar ortalama değerlerdir ve çocuğun boyuna oranla artıp azalabilirler.

Novakid’de çocuk gelişimine dair hem ebeveynlerin hem de çocukların işine yarayacak bilgiler vermeyi hedefliyoruz. Çocuk gelişimine doğrudan katkı sağlayabileceğimiz bir diğer alan ise online İngilizce derslerimiz. Siz de çocuğunuzun eğlenerek İngilizce öğrenmesini isterseniz ücretsiz deneme dersinizi şimdi alın!