Çocuklara cep harçlığı verirken nelere dikkat edilmeli, nelerden kaçınılmalı, ne kadar verilmeli ve harçlık vermek neden önemli? 

Çocuklar belli bir yaşa geldiğinde onlara harçlık vermek, pek çok açıdan fayda sağlayabilir. Bu faydalardan bazılarını sıralayalım:

1. Sorumluluk duygusunu geliştirme: Çocukların kendi parasıyla harcama yapma duygusu, özgüvenini ve bağımsızlığını artırmasının yanı sıra sorumluluk bilincini kuvvetlendirir.
2. Finansal okuryazarlık kazanma: Çocuklara harçlık vermek onların; paranın nasıl kullanıldığını, ne işe yaradığını ve değeri olduğunu erken yaşta ilk elden öğrenmesini sağlar.
3. Sabırlı olmayı öğrenme: Çocukların paraya sahip olması; istedikleri şeyleri hemen ve kolayca elde edemeyeceklerini, bazen beklemeleri ve sabırlı olmaları gerektiğini öğrenmelerine zemin oluşturur.
4. Bütçe yapma becerisi kazanma: Ebeveynlerden harçlık almak, çocukların bütçe yapmayı, parayı nasıl planlayacaklarını ve harcayacaklarını öğrenmelerini sağlar.
5. Tasarruf alışkanlığı edinme: Bir çocuğun kendi parasının olması, para biriktirmenin ve tasarruf yapmanın önemini kavramalarını sağlar.
6. Harcamalarını önceliklendirmeyi öğrenme: Harçlık alan çocuklar, ihtiyaçlarını ve isteklerini ayırt etmeyi ve harcamalarını önceliklendirmeyi öğrenirler. Tabii ki burada ebeveynlere de büyük rol düşüyor. Bunu nasıl yapacaklarını öğretmezlerse ipin ucu kaçabilir.
7. Karar verme yeteneği kazanma: Harçlık, çocukların parayı nasıl harcayacağı konusunda kararlar alıp bu kararların sonuçlarını görmesine olanak tanır. Böylece paranın nasıl harcanacağı konusunda tecrübe kazanırlar.
8. Problem çözme becerisi edinme: Parayı yanlış harcadıklarında ya da biriktirmeyip istediği şeylere ulaşamadıklarında bu durumu nasıl düzeltebileceği üzerine düşünmek, problem çözme yeteneklerini geliştirir.
9. Hedef belirlemeyi öğrenme: Çocuklar, harçlığını biriktirerek istedikleri bir şeyi almak için hedef koymayı ve bu hedefe ulaşmak için çaba sarf etmeyi öğrenir.
10. Ebeveyn-çocuk iletişimini güçlendirme: Harçlık verme süreci; ebeveynlerin çocuklarıyla para yönetimi, tasarruf ve birikim gibi konular hakkında iletişim kurmalarına olanak tanır.
11. Gerçek hayat deneyimi kazanma: Harçlık yönetimi, çocuklara yetişkinlikte karşılaşacakları finansal sorumluluklar için gerçek bir hayat deneyimi sunar ve bu konuda sorumluluk alıp çözümler üretmeyi erken yaşta öğrenmiş olurlar.
12. Öz güven ve bağımsızlık kazanma: Çocuklar kendi paralarına sahip olduklarında kendi kendilerine karar vermeyi daha iyi öğrenir. Ayrıca kendi paralarıyla bir şeyler satın almayı deneyimlemek, bağımsızlık hissini kuvvetlendirir.

Çocuklara harçlık vermeye başlama yaşı, genellikle çocuğun gelişim seviyesine ve finansal konulara olan merakına bağlı olsa da genel olarak harçlık kavramını anlayabilecek olgunluğa ulaştığı yaşları söyleyebiliriz.

Bunun yanı sıra çocuklara ne kadar harçlık verileceği, ebeveynlerin ekonomik durumuna ve harçlığın verilme amacına göre değişebilir. Net rakamlar vermeden bazı genellemeler yapacak olursak:

• 5-7 yaş: Bu yaş aralığındaki çocuklar genellikle paranın temel kavramlarını anlamaya başlarlar. Bu yaşlarda onlara çok küçük miktarlarda harçlık vererek ufak ufak paranın değeri hakkında bilgilendirebilirsiniz.
• 8-10 yaş: Bu yaşlardaki çocuklar artık bir nebze daha karmaşık finansal kavramları anlamaya başlayabilirler. Tasarruf yapma, harcamalarını planlama ve parayı önceliklendirme konularında konuşulabilir. Bunun yanı sıra harçlık miktarı biraz daha artırılabilir.
• 11-13 yaş: Ortaokul yıllarına denk gelen bu yaşta çocuklar, daha fazla sorumluluk bilinci kazanarak harçlıklarını da daha bilinçli bir şekilde yönetebilirler. Bu nedenle, harçlık miktarı ve sıklığı biraz daha artırılarak çocuğun kendi bütçesini oluşturması konusunda teşvik edilebilir.
• 14-18 yaş: Lise yıllarına denk gelen bu dönemde gençler, biraz daha bağımsız hâle geldiklerinden daha fazla sorumluluk almaya da hazır olurlar. Harçlık, kendi ihtiyaçlarını karşılamalarını ve daha büyük hedefler koymalarını sağlar.

Çocukların harcamalarını kontrol etmek, para yönetim becerilerini geliştirmelerine katkı sağlarken aile bütçenizi de korumanıza yardımcı olur. Ebeveynler olarak bu harcamaları kontrol etmenin bazı yolları var:

1. Bilinçlendirme konuşması yapabilirsiniz: Çocuğunuza para yönetimi, tasarruf ve paranın değeri hakkında temel bilgileri öğretebilirsiniz. Hatta kendi bütçenizi ve harcamalarınızı örnek olarak sunabilirsiniz. Sonuçta çocukların en büyük rol modelleri, ebeveynleri.
2. Harçlığını kategorilere ayırabilirsiniz: Çocuklarınıza düzenli olarak harçlık verirken bu parayı; eğlence, birikim, temel ihtiyaçlar gibi kategorilere ayırabilirsiniz.
3. Teşvik sistemi deneyebilirsiniz: Çocuklarınıza biriktirdikleri paranın karşılığında küçük ödüller vererek tasarrufu teşvik edebilirsiniz. Bunun yanı sıra bir hedef belirleyip (örneğin istediği bir oyun, kıyafet vb.) bu hedefe ulaşmaları için nasıl birikim yapabileceklerini planlamaları konusunda yardımcı olabilirsiniz.
4. Birlikte harcamaları değerlendirebilirsiniz: Her haftanın veya ayın sonunda, çocuğunuzla beraber harcamalarını gözden geçirerek nereye ne kadar para harcadıklarını ve bu harcamaların ne kadar gerekli olduğunu konuşabilirsiniz. Böylece harcamalarına dair para yönetimi becerilerini geliştirmelerine yardımcı olursunuz.
5. Çalışarak kazanmanın değerini deneyimletebilirsiniz: Çocuklarınıza ufak tefek ev işleri karşılığında ekstra harçlık vererek para kazanmanın değerini gösterebilirsiniz. Bunun yanı sıra okul kermeslerinde bir şeyler satmak, kendi limonatalarını satmak gibi kendi küçük işlerini kurmaları konusunda da teşvik edebilirsiniz.
6. Limit koyabilirsiniz: Çocuğunuzun verdiğiniz harçlığı nasıl kullanacağına dair bazı kurallar koyabilirsiniz. Örneğin harçlıklarının belli bir kısmını biriktirmelerini rica edebilir veya gereksiz harcamalardan kaçınmaları konusunda uyarabilirsiniz.

Çocuklara harçlık verirken ortaya çıkabilecek bazı hatalar, onların para yönetimi becerilerini ve harcamalarını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu yaygın hataların neler olduğunu şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Disiplin aracı olarak kullanmak: Harçlık, çocuğun davranış disiplininden bağımsız olmalı. Kötü davranış karşısında ceza olarak kullanılmamalı. Aksi takdirde parayı bir manipülasyon aracı olarak görmeye başlayabilir.
2. Harçlık konusunda iletişim kurmamak: Çocuğunuza harçlık vermeye başladığınız zaman, o paranın ne amaçla verildiğini, nasıl kazanıldığını ve nasıl kullanılacağını açıkça anlatmazsanız hem harcama konusunda sorun yaşayabilir hem de paranın değerini anlamayabilir.
3. Tutarsız harçlık vermek: Çocuklara harçlığın belirli bir düzen içinde verilmemesi, bütçe yapma becerilerinin önüne geçer. Bunun yanı sıra paranın miktarının devamlı olarak değişmesi, planlama yapmasını zorlaştırır.
4. Aşırıya kaçmak: Çocuğun ihtiyaçlarından fazla harçlık vermek; tasarruf yapma, para biriktirme ve değerini anlama becerilerini geliştirmelerini engeller.
5. Parayı kontrol etmemek veya düzensiz para vermek: Çocuklara verilen harçlığın takibini yapmamak, yanlış harcama alışkanlıklarının gelişmesine yol açar. Buna ek olarak harçlık vermeyi ihmal etmek, para yönetim becerilerinin ve sorumluluk bilinci kazanma fırsatlarının önüne geçer.

Harçlık vermek, yalnızca çocukların para yönetimi ve sorumluluk becerilerini geliştirmekle kalmayıp aynı zamanda onlara empati, yardımlaşma ve bağış gibi önemli insani değerler kazandırabilir. Tüm bunlar onların hayatında çok daha somut ve anlamlı bir şekilde yer almış olur. Tabii ki burada yine ailenin eğitimi ve teşviği devreye giriyor.

Çocuklar, kendi harçlıklarını yönetirken başkalarının maddi durumlarını ve ihtiyaçlarını daha iyi anlarlar. Böylece empati duyguları gelişir ve ihtiyaç sahibi insanlara karşı duyarlı olabilirler. Ayrıca arkadaşlarıyla birlikte harçlıklarını paylaşarak yardımlaşmanın ve dayanışmanın ne kadar değerli olduğunu yaşayarak öğrenebilirler.

Eğer çocuğunuza harçlıklarının bir kısmını hayır kurumlarına veya ihtiyaç sahiplerine bağışlamanın değerini öğretirseniz cömert ve yardımsever bireyler yetiştirmiş olursunuz. Üstelik, yaptıkları bağışlarla toplumun bir parçası olduklarını ve yardımlaşmanın bir görev olduğunu anlarlar.

Çocuklarınıza birikim, harcama ve bağış için kutular/kumbaralar alabilirsiniz. Ek olarak okulda ya da çevrede düzenlenen yardım kampanyalarına katılmasını destekleyebilirsiniz. En önemlisi ise sizin de düzenli bağış yaparak ve yardımlaşma etkinliklerine katılarak onlara birer rol model olmanız.

Böylece hem bireysel hem toplumsal hayatta çok daha duyarlı, yardımlaşmayı seven ve sosyal bilinci yüksek bireyler yetiştirmiş olursunuz.

İşte çocuklar ve harçlık konusunda en çok merak edilen sorular ve cevapları!

Çocuklara harçlık nasıl verilmeli?

Çocuklara harçlık vermek, haftalık ya da aylık olarak düzenli ve tutarlı bir şekilde yapılmalı. Böylece bütçe yapma ve para yönetimi becerilerini geliştirebilirler. Miktarını ise çocuğunuzun yaşına ve sorumluluk seviyesine uygun olarak ayarlayabilirsiniz. Harçlık vermeye başlamadan önce, paranın değeriyle ilgili eğitici bir konuşma yapmakta fayda var.

Çocuklara harçlık vermek nedir?

Çocuklara harçlık vermek, belirli aralıklarla onlara para sağlamaktır. Böylece para yönetimini, bütçe yapmayı, kendi paralarını harcama özgürlüğünü, tasarruf etmeyi öğrenirler.

Novakid, çocuklara ve ebeveynlere farklı konular hakkında içerikler sunarken uzman eğitmenler tarafından online İngilizce eğitimi de veriyor! Novakid’in ilk deneme dersini çocuğunuz için ücretsiz alarak İngilizceyi interaktif ve eğlenceli bir şekilde öğrenmesini sağlayabilirsiniz!