İngilizce “up”, “down” ne demektir, phrasal verblerde nasıl kullanılırlar? Konu anlatımı ve test!

İngilizcede “up” ve “down” kelimeleri birçok farklı anlama sahip olabiliyor. İki kelime için de bu anlamlar arasında en yaygın olanları örneklerle öğrenelim.

“Up” kelimesinin anlamları

Öncelikle “up” kelimesinin alabileceği farklı anlamları görelim:

• Yukarı (Upwards)

Örnek: The elevator goes up when you press its buttons. (Asansör, düğmelerine basınca yukarı gidiyor.)

• Uyanık (Awake)

Örnek: I’m so tired! I’ve been up since 6 AM this morning! (Çok yorgunum! Sabah 6’dan beri uyanığım!)

• Tamamlanmış (Complete)

Örnek: According to the construction company, the building will be up before June. (İnşaat şirketinin dediğine göre bina hazirandan önce tamamlanmış olacakmış.)

• İstekli (Willing, ready)

Örnek: We are up for an afternoon full of dancing and singing! (Dans ve şarkıyla dolu bir akşama hazırız!)

• Çalışmakta (Functioning)

Örnek: The problems in the code have been fixed and the website is up again. (Koddaki problemler düzeltildi ve web sitesi tekrardan çalışıyor.)

• Tükenmiş (Finished)

Örnek: Time is up, please hand in your tests. (Süre doldu, lütfen sınavlarınızı teslim edin.)

• Sonuna doğru (Towards its end)

Örnek: Follow the path up to the river. (Nehre doğru patikayı takip et.)

“Down” kelimesinin anlamları

Şimdi de “down” kelimesinin sahip olabileceği farklı anlamlara ve örnek cümlelere göz atalım:

• Aşağı (Downwards)

Örnek: The vase fell down because the cat pushed it. (Vazo aşağı düştü çünkü kedi onu itti.)

• Üzgün (Sad)

Örnek: It looks like he’s a bit down after receiving a bad score from his exam. (Sınavından kötü bir not aldıktan sonra biraz üzülmüş gibi görünüyor.)

• Yenilmekte / Geride (Being defeated)

Örnek: They are down by two points, so they really need to focus if they want to win. (İki puan gerideler, yani kazanmak istiyorlarsa gerçekten odaklanmaları gerek.)

• İstekli (Willing, ready)

Örnek: I’m totally down for a horror movie. (Ben kesinlikle bir korku filmi izlemeye varım.)

• Bozuk (Broken)

Örnek: The washing machine is down, so we are washing our clothes by hand. (Çamaşır makinesi bozuk olduğu için çamaşırlarımızı elde yıkıyoruz.)

• Boyunca (Along)

Örnek: They walked down the street to go to the store. (Mağazaya gitmek için sokak boyunca yürüdüler.)

Görebildiğimiz üzere “up” ve “down” fiilleri İngilizce yalnızca “yukarı” ve “aşağı” değil, birçok farklı anlama da gelebiliyor. Bir de işin içine phrasal verbler girdi mi, bu kelimelerin anlamları iyice değişebiliyor! Bunun nasıl olduğunu şimdi daha iyi göreceğiz.

Devam etmeden önce hemen phrasal verbler konusunda hafızalarımızı tazeleyelim. Phrasal verbler, kısaca tanımlamak gerekirse, bir fiille bir edatın birleşmesinden oluşan ve fiilin asıl anlamından alakasız bir anlama bürünmesini sağlayabilen yapılardır. İngilizcede phrasal verbleri kullanarak çok daha akıcı, çok daha doğal ve çok daha etkileyici biçimde konuşabiliriz!

“Up” ve “down” kelimeleri de phrasal verblerde özellikle sık kullanılan kelimeler arasında. Hatta phrasal verblerin büyük bir çoğunluğunu bu iki edatın oluşturduğunu dahi söyleyebiliriz. O halde aşağıdaki tablolarımızı inceleyerek “up” ve “down” ile oluşturulan bazı phrasal verbleri görelim!

Tekrardan “up” kelimesiyle başlayalım. İşte “up” ile kurulan phrasal verbler için tablomuz:

İngilizcede “up” ile o kadar fazla phrasal verb var ki hepsini bir tabloya sığdırmak imkansız! Ancak “up” ile kurulan en sık karşılaşacağınız phrasal verbler bunlardı. Gelin bu yapılardan bazılarını yakından inceleyerek daha iyi anlayalım.

“Give up” (Pes etmek, vazgeçmek, bırakmak)

Asla yapmamanız gereken bir fiil! “Give up” fiili, nesne aldığında “bir şeyden vazgeçmek” ya da “bir şeyi bırakmak”, tek başına kullanıldığında ise “pes etmek” anlamlarına geliyor. Nesne aldığı zaman “to give up on …” şeklinde kurulduğunu da görebilirsiniz. 

Örnek: She decided to give up smoking for her health. (Sağlığı için sigara içmeyi bırakmaya karar verdi.)

Örnek: After several failed attempts, he didn’t give up and finally succeeded. (Birkaç başarısız denemeden sonra vazgeçmedi ve sonunda başardı.)

“Wake up” (Uyanmak, uyandırmak)

Günlük rutininizi anlatırken sık sık kullanacağınız bir phrasal verb de, “uyanmak” anlamına gelen “wake up”. Bu phrasal verb de bazen nesne alarak “to wake someone / something up” şeklinde kullanılabilir.

Örnek: She wakes up her children at 7 AM every morning. (Her sabah saat 7’de çocuklarını uyandırır.)

Örnek: I usually wake up at 6 AM without an alarm. (Genellikle alarm olmadan sabah 6’da uyanırım.)

“Grow up” (Büyümek)

“Büyümek” anlamına gelen “to grow up” phrasal verbini genç öğrenciler sık sık kullanacaktır. Ancak aklınızda bulunsun, bu phrasal verb sadece insanlar, ve bazı kısıtlı senaryolarda hayvanlar için kullanılabiliyor.

Örnek: I want to be an astronaut when I grow up! (Büyüdüğümde astronot olmak istiyorum!)

“Look up” (Araştırmak, kontrol etmek)

Normalde “kontrol etmek” anlamına gelen “to look up” fiilinin anlamı, teknolojinin gelişmesiyle birlikte biraz genişledi ve kısmen değişti. Örneğin, bir şeyi internette aratırken bu fiili kullanabiliyoruz. Ancak elbette bir yandan “kontrol etmek” anlamını da koruyor.

Örnek: The librarian looked up the records to see if they had the book. (Kütüphaneci, kitaba sahip olup olmadıklarını görmek için kayıtları kontrol etti.)

Örnek: If you don’t know the meaning of a word, look it up online. (Eğer bir kelimenin anlamını bilmiyorsan internetten bak.)

Şimdi de “down” kelimesini kullanarak oluşturduğumuz phrasal verbleri ve örnek cümleleri görelim. İşte tablomuz:

Elbette “down” ile oluşturulan phrasal verblerin hepsini de bir tabloya sığdıramayız. Ancak bunlardan en önemlilerini daha detaylı anlatarak iyice öğrenmenize yardımcı olabiliriz. Şimdi tam olarak bunu yapalım!

“Calm down” (Sakinleşmek)

Doğrudan çevrildiğinde “soğumak” anlamını da verebilen “to calm down” fiilini “sakinleşmek” demek için kullanabiliriz.

Örnek: He took a few deep breaths to calm down. (Sakinleşmek için birkaç derin nefes aldı.)

“Write down” (Yazmak, not almak)

İngilizce derslerinde epey sık kullanacağımız bir phrasal verb, “yazmak” ve “not almak” gibi anlamlara gelen “to write down”. Bu fiil çoğu zaman bir nesne alarak kurulur.

Örnek: Write down all the new words you see. (Gördüğün tüm yeni kelimeleri not al.)

Örnek: Could you write down your contact information for me? (Benim için iletişim bilgilerinizi yazabilir misiniz?)

“Cut down” (Azaltmak)

“To cut down” fiilini  “azaltmak” anlamında kullanabiliriz. Tam halini “cut down on” şeklinde görürüz.

Örnek: The company had to cut down on expenses. (Şirket, harcamalarını azaltmak zorunda kaldı.)

“Up” ve “down” ile kurulan önemli phrasal verbleri gördük. Şimdi de bu yapılar hakkında sıkça sorulan sorulardan bazılarını cevaplayalım.

Aşağı ne demek?

İngilizcede aşağı, “down” kelimesiyle ifade edilir.

Yukarı ne anlama gelir?

İngilizcede yukarı, “up” şeklinde söylenir.

Give up ne demek?

“Give up”, İngilizcede “pes etmek” veya “vazgeçmek” demektir.

Calm down ne demektir?

İngilizcede “calm down”, “sakinleşmek” anlamına gelir.

Gelin, “up” ve “down” ile kurulan phrasal verbler hakkındaki testimizi çözerek bu konuda alıştırma yapalım!

Phrasal verbleri ve onları oluşturan kelimeleri bilmek, İngilizceyi akıcı bir şekilde konuşabilmek için önemli. Ancak elbette yabancı dil öğrenimi yalnızca ezberle olacak iş değil. Aynı zamanda dili aktif biçimde kullanmamız gerekiyor. Novakid’de online İngilizce derslerimizde çocuklara tam da bu fırsatı sunuyoruz. Üstelik deneme dersimiz ücretsiz!