Çocukların unutkan olması normal midir ve bu unutkanlığın altında yatan sebepler nelerdir? İşte unutkanlığın önüne geçmeniz için tavsiyeler!

Çocuklarda unutkanlık, birbirinden farklı birçok nedenle ilişkili olabilir ancak genellikle, hafıza ve bilişsel işlevlerin gelişimiyle bağlantılıdır. Günümüz dünyasındaki teknolojik gelişmelerin rolü ve değişen yaşam şekillerinin önemi de yadsınamaz.

Çocuklarda unutkanlığın nedenlerinden bazılarını sıralayacak olursak:

• Stres ve kaygı: Çocuklar da aynı yetişkinler gibi dönemsel veya kalıcı olarak stres veya anksiyete yaşayabilirler. Bu duygusal durumlar, hafızayı etkileyerek unutkanlığa yol açabilir. Eğer çocuğunuzun duygusal durumundaki değişimin farkındaysanız onu terapiye götürmeniz yapabileceğiniz en iyi şey olacaktır.

Günümüz çocukları, birçok dijital cihaz ve platformla etkileşim hâlinde. Sürekli olarak telefonlar, tabletler veya bilgisayarlarla vakit geçirmek; dikkat eksikliği ve hafıza sorunlarına neden olabiliyor. Birçok faydası olan teknolojinin olumsuz etkileri bu noktada karşımıza çıkabiliyor.

Çocuklar, bu cihazlar üzerinden devamlı bilgiye maruz kalmak ve hızlı bir şekilde geçiş yapmak zorunda kaldıkları için bilgiyi etkili bir şekilde işlemekte zorlanabiliyorlar. Şöyle de diyebiliriz; kısa dikkat süreleri, bilgilerin hafızaya kaydedilme ve hatırlanma süreçlerini olumsuz etkiliyor.

Ayrıca; internet, sürekli yeni bilgiler sunuyor. Bu durum, çocukların önemli bilgileri filtreleme ve sıralama becerilerini geliştirmelerini zorlaştırabiliyor. Böylece öğrenilen bilgilerin kalıcı hafızaya geçirilme süreci aksıyor.

Üstelik teknolojinin yaygın kullanımının getirdiği “çok görevlilik” (multitasking), çocukların aynı anda birçok görevle uğraşma eğiliminde olmalarını sağlıyor. Örneğin bir oyun oynarken yandan gelen mesaja cevap veriyorlar, bir taraftan müzik açıyorlar.

Çocuklarda unutkanlığın önüne geçmek için yapabileceğiniz birçok yöntem ve egzersiz var. Ancak bunların yanında, ona karşı yaklaşımınız da çok önemli. Gelin, ebeveynleri olarak neler yapabileceğinize birlikte bakalım.

• Olumsuz kelimeler yerine olumlu kelimeler tercih edin.

“Unutmak” sözcüğünü kullanmak yerine “hatırlamak” sözcüğünü tercih edin. Çocuğunuz bir şeyi unuttuğunda sanki hiç olmamış gibi görmezden gelin ve bunun yerine “hatırlamak” eylemine odaklanın.

Örneğin, “Bunu unuttun mu?” demektense “Bunu hatırladın mı?” deyin. “Eve gelirken ekmek almayı unutma.” yerine, “Bugün senden eve gelirken ekmek almayı hatırlamanı rica ediyorum.” gibi bir cümle tercih edin.

• Her zaman sabırlı ve destekleyici olun.

Çocuğunuz ne kadar unutkan olursa olsun, artık sabrınız ne kadar taşarsa taşsın; ona karşı sinirli davranmaktan kaçının. Bir şeyleri unutmasının doğal bir şey olduğunu, aynı şeyleri sizin de yaşadığınızı söyleyin ve her zaman onun yanında olduğunuzu hissettirin. Aksi takdirde unutkanlığı psikolojik bir sebepten kaynaklıysa daha da kötüye gidecektir.

Çocuğunuzun unutkanlığı sizin için can sıkıcı olsa da ona kızmadan, “Bir dahaki sefere bunu benim için hatırlamanı istiyorum.” gibi dış motivasyonu tetikleyecek cümleler kullanın. Hatta “Böyle böyle öğreneceksin ve bir dahaki sefere daha iyi hatırlayacaksın.” gibi ifadeleri de tercih edebilirsiniz.

• Hatırladığı şeyler için çocuğunuzu ödüllendirin.

Çocuğunuzun gün içinde unuttuğu şeylerin yanında, elbette hatırladıkları da olacaktır. Günde en az bir defa, hatırladığı bir şey için onu ödüllendirebilirsiniz. Bu ödül, illa maddi bir şey olmak zorunda da değil. 

“Bugün okula giderken öğretmeninin istediklerini yanına almayı hatırladığın için seninle gurur duyuyorum.”, “Gerçekten iyi bir hafızan var.” gibi motive edici sözlerle de çocuğunuzu ödüllendirebilirsiniz.

• Çocuğunuza nasıl hatırlaması gerektiğini siz öğretin.

Unutkanlığı gidermek için yapılabilecek en etkili çözümlerden birisi yazmaktır. Çocuğunuza, liste yapmayı öğretebilir ve bu listeye uymayı alışkanlık hâline getirmesini sağlayabilirsiniz. Ancak bu listeyi, siz istediğiniz için yapmamalı. Kendisi de sevmeli.

Bunun için ona; seveceği, eğlenceli ajandalar veya not defterleri alarak çocuğunuzu yazma konusunda teşvik edebilirsiniz. Hatta listesine yazdıklarını tamamladığında ona ufak ödüller verebilirsiniz. Örneğin, yazanların hepsini yaptığında; akşama sevdiği bir yemeği pişirebilir, bilgisayarda oynaması için ekstra süre verebilir veya minik hediyeler alabilirsiniz.

• Çocuğunuza bir şey yapmasını söyleyeceğinizde bunu, soru sorarak ifade edin.

Sabahları çocuğunuz okula gitmek için hazırlanırken “Haydi, okul zamanı geldi!” demek yerine “Okula zamanında varmak için saat kaçta çıkman gerekiyor?” diye sorular sorabilirsiniz veya “Ödevinin teslim tarihi geçecek!” demektense “Bu ödevi teslim etmen için ne kadar süren vardı ve kalanını yapman daha ne kadar zamanını alacak?” diyebilirsiniz.

• Sürekli, bir şeyleri unutunca neler olacağını söylemektense doğal akışına bırakın.

Çocuğunuz okula giderken öğle yemeğini yanında götürmeyi unuttu mu? Bırakın unutsun. “Yemeğini yanına almayı unuttun, öğlen aç kalacaksın!” demeyin. Öğle saati gelip de yemeğinin yanında olmadığını kendisi görsün. Bu, onun için daha kalıcı bir deneyim olur.

Çevresinde onun için her şeyi hazırlayan ve hatırlatan biri olmadıkça bir şeyleri kendi kendine hatırlaması gerektiğini öğrenecektir.

Çocuklarda unutkanlığın önüne geçmek için uygulayabileceğiniz; görsel hatırlatıcılar kullanmak, fiziksel aktivite yapmak, oyunlar oynamak gibi birçok farklı yöntem var.

Bu etkili yöntemlerin neler olduğuna ve ebeveynler olarak yapabileceklerinize daha yakından bakalım.

• Düzenli fiziksel aktivite yapmak

Çocukların düzenli bir şekilde fiziksel aktivite yapması, genel sağlığını ve motor becerilerini artırmakla kalmaz, aynı zamanda zihinsel işlevleri üzerinde de olumlu etkiler yaratır. Egzersizler, odaklanma ve konsantrasyonu artırır.

Çocuğunuzla birlikte çıkabileceğiniz doğa yürüyüşleri, hem aranızdaki bağı kuvvetlendirir hem de fiziksel ve zihinsel sağlığın kapılarını açar. Dışarıda egzersiz yapmaya vaktiniz yoksa evde de ailecek, günlük spor rutinleri oluşturabilirsiniz.

• Rutinler oluşturmak

Belirli bir günlük rutin, çocuklara zamanı daha etkili bir biçimde yönetmeyi öğretebilir ve onlara, bu aktiviteleri hatırlama konusunda yardımcı olabilir.

Örneğin akşamları saat 18.00-19.00 arası ödev saati, 19.00-20.00 arası oyun, film gibi eğlence saati, 20.00-21.00 arası ev işlerine yardım etme, 21.00’da diş fırçalama gibi uyku hazırlıkları şeklinde rutinler oluşturulabilir.

• Görsel hatırlatıcılar kullanmak

Takvim, ajanda, not defteri, görsel şemalar veya renkli notlar gibi materyaller; öğrenilen bilgileri hatırlama konusunda çocuklara yardımcı olabilir.

Çocuğunuza; ilgisini çekebilecek ve seveceğini düşündüğünüz defterler, yapışkanlı notlar, takvimler alarak bu sürece katkı sağlayabilirsiniz.

• Oyunlarla öğrenmek

Çocuklar, oyun ve etkileşim yoluyla öğrenmeye daha açıklardır. Eğitici oyunlar, bulmacalar ve zekâ oyunları; hafıza becerilerini geliştirmeye ve unutkanlıklarını azaltmaya yardımcı olabilir. Dilerseniz bu oyunları ve egzersizleri daha detaylı bir şekilde inceleyelim.

• Görsel arama oyunu: Çocuklara, nesneleri odaklanarak bulma görevleri verilebilir. Örneğin, odanın içinde belirli bir renkteki veya türdeki nesneleri bulmalarını istemek, görsel dikkatlerini artırabilir.
• Bellek kartları: Kağıtlara veya kartlara, resimler ya da kelimeler yazarak bu kartları inceleyip ardından arkalarını çevirmeleri istenir. Böylece çocuklar, kartlarda neler yazdığını ve ne olduğunu hatırlamaya çalışır. Bu oyun, kısa süreli bellek ve konsantrasyonlarını geliştirmeye yardımcı olur. 
• Zekâ oyunları: Bulmacalar, sudoku, satranç gibi zekâ oyunları; çocukların problem çözme yeteneklerini geliştirmesinin yanı sıra dikkatlerine katkı sağlamaya ve unutkanlığı azaltmaya da yardımcı olur.
• Dikkat yönlendirme egzersizleri: Çocuğunuza, odaklanması gereken bir konu ya da görevle ilgili talimatlar vererek bunu bir oyun hâline getirebilirsiniz. Örneğin, bir resmi incelemesini ve ardından belirli detayları hatırlamasını isteyebilirsiniz.

İşte çocuklarda unutkanlık ile ilgili sıkça sorulan sorular ve cevapları!

Çocuğunun unutkan olması normal mi?

Çocuklarda unutkanlık, özellikle günümüz dünyasında oldukça normal ve sık karşılaşılan bir durumdur. Ebeveynlerin de yardımıyla, önüne geçmek için yapılabilecek birçok teknik vardır.

Çocuğun unutkanlığı için hangi teknikler veya egzersizler önerilir?

Çocuklarda unutkanlık için; zekâ oyunları, dikkat yönlendirme egzersizleri, görsel arama oyunları gibi çeşitli etkinlikler yapılabilir. Bunların yanı sıra ebeveynlerin çocuğa karşı tutumu da çok önemlidir. Unuttuğu şeyler için ona kızmak yerine, unutmadıkları için ödüllendirilmelidir.

Çocuğun unutkanlığın altında yatan olası sebepler nelerdir?

Küçük yaşta unutkanlık nedenleri; stres ve kaygı, uykusuzluk, ergenlik, dijital dünya, genetik, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olabilir. Sebebi ne olursa olsun, bir uzmandan yardım almak ve bilinçli ebeveyn olarak davranmak; unutkanlığın önüne geçebilir.

Çocukların ve anne babaların merak ettikleri konulara tatmin edici cevaplar veren Novakid, uzman eğitmenler tarafından online İngilizce dersleri de veriyor! Siz de ilk deneme dersini ücretsiz alarak çocuğunuzun dili interaktif ve eğlenceli bir şekilde öğrenmesini sağlayabilirsiniz.