“Either … or” ve “neither … nor” bağlaçlarının kullanımı: Konu anlatımı ve test!

“Either … or …” bağlacı, cümleye “veya” şeklinde bir anlam katabileceği gibi iki seçenek arasından birini seçme anlamını da taşıyabiliyor. Bu bağlacı kelimelerle, kalıplarla, cümlelerle ve hatta öneklerle (prefix) bile kullanabilmemiz mümkün. Gelin bazı örneklere göz atarak konuyu daha iyi kavrayalım.

Örnek: I can drink either tea or coffee, it doesn’t matter. (Çay veya kahve içebilirim, fark etmez.) 

Yukarıdaki örneğimizde “either … or …” bağlacı çay ve kahveyi bağlıyor ve konuşan kişinin ikisini de seçebileceğini gösteriyor.

Örnek: Either you leave this house or I will kick you out. (Ya bu evi terk edersin ya da ben seni atarım.)

Bu cümlemizde ise bağlaç iki cümleyi birbirine bağlıyor ve bu iki cümleden bir tanesinin gerçekleşeceğini anlıyoruz.

Örnek: You can either stay with me or with Ahmet tonight. (Bu akşam ister benimle ister Ahmet’le kalabilirsin.)

Bu örnekte “either … or …” bağlacının iki adet edat kalıbını (prepositional phrase) bağladığını görüyoruz – daha basitçe belirtmek gerekirse “with” edatıyla kurulan iki kalıp birlikte kullanılıyor (“with me” ve “with Ahmet”).

“Either … or …” bağlacının örnekleri

“Either … or …” bağlacının kullanımı basitçe bu şekildeydi. “Neither … nor …” konusuna geçmeden önce birkaç örneğe daha aşağıdan göz atabilirsiniz.

• You can either join us for dinner or eat later on your own. (Akşam yemeği için bize katılabilirsin veya daha sonra kendi başına yiyebilirsin.)
• She will study either law or medicine after she finishes high school. (Liseyi bitirdikten sonra hukuk veya tıp okuyacak.)
• We can either go to the beach or visit the museum today. (Bugün plaja gidebilir veya müzeyi ziyaret edebiliriz.)
• Hande can either take the train or drive to work. (Hande trene binebilir veya işe arabayla gidebilir.)
• You must either apologize for your mistake or face the consequences. (Ya hatan için özür dilersin ya da sonuçlarına katlanırsın.)
• They will either renovate their old house or buy a new one. (Ya eski evlerini yenileyecekler ya da yeni bir ev alacaklar.)
• We should either start the meeting now or postpone it until tomorrow. (Ya toplantıyı şimdi başlatmalıyız ya da yarına ertelemeliyiz.)
• You can either pay with cash or use a credit card. (Nakit ödeyebilir veya kredi kartı kullanabilirsin.)

“Neither … nor …” bağlacı, iki olumsuz ifadeyi bir araya getirirken kullanılır ve “ne … ne de …” anlamına gelir. “Either … or …” bağlacının olumsuz hâlidir. Bu bağlaç, iki seçeneği de reddetmek istediğimizde kullanılır. Tıpkı “either … or …” bağlacı gibi kelimeleri, kalıpları, cümleleri ve önekleri birbirine bağlayabilir. Gelin aşağıdaki örneklerle bu yapıyı daha iyi anlayalım.

Örnek: I like neither tea nor coffee. (Ne çayı ne de kahveyi severim.)

Bu örnekte “neither … nor …” bağlacı çay ve kahve arasında bir seçim yapmak yerine, her iki seçeneği de reddettiğimizi gösteriyor.

Örnek: Neither the rain nor the snow can stop us. (Ne yağmur ne de kar bizi durdurabilir.)

Bu cümlede ise ne yağmurun ne de karın bir etkiye sahip olacağı vurgulanıyor.

Örnek: He is neither interested in sports nor in arts. (Ne sporla ne de sanatla ilgileniyor.)

Bu örnekte, “neither … nor …” bağlacı iki farklı ilgi alanını da (spor ve sanat) reddeden bir ifade olarak kullanılıyor. Bu yapı, kişinin her iki alana da ilgisiz olduğunu belirtiyor.

Bu yapıyı kullanarak iki seçenek veya durum arasında olumsuz bir seçim yapmak istediğimizde açık ve etkili bir ifade oluşturabiliriz.

“Neither … nor …” bağlacının örnekleri

“Either” ve “neither” bağlaçlarıyla ilgili diğer bilgilere geçmeden önce “neither … nor …” örneklerine göz atalım.

• He likes neither apples nor oranges. (Ne elmayı ne de portakalı sever.)
• She is interested in neither dancing nor singing. (Ne dans etmeye ne de şarkı söylemeye ilgi duyar.)
• Neither fries nor energy drinks are good for you. (Ne patates kızartması ne de enerji içecekleri sana iyi gelir.)
• We will visit neither Rome nor Paris this summer. (Bu yaz ne Roma’ya ne de Paris’e gideceğiz.)
• I will buy neither the red shirt nor the blue one. (Ne kırmızı gömleği ne de mavi olanı alacağım.)
• He speaks neither German nor French. (Ne Almanca ne de Fransızca konuşuyor.)
• The weather was neither hot nor cold yesterday. (Dün hava ne sıcaktı ne de soğuktu.)
• Neither Ahmet nor Gamze is interested in this job. (Ne Ahmet ne de Gamze bu işle ilgileniyor.)

Bilgi testimize geçmeden önce bu bağlaçların kullanımına dair bazı detaylara göz atma vakti!

Hem tekil hem çoğul öznelerde ne yapmalı?

Aklınıza ilginç bir soru gelmiş olabilir: Bu bağlacı öznenin içinde kullanırken fiilimiz hangi kelimeyi özne olarak görecek? Diyelim ki öznemiz “either Orhun or they,” yani hem tekil hem de çoğul kullanıyoruz, böyle bir durumda fiilimiz hangisini dikkate almalı? Böyle bir durumda fiile en yakın olan özneyi seçiyoruz. 

Örnek: Either Orhun or they are going to fix this. (Bunu ya Orhun ya onlar düzeltecek.)

Örnek: Either they or Orhun is going to fix this. (Bunu ya Orhun ya onlar düzeltecek.)

“Neither … nor …” bağlacı için de aynı mantık geçerli.

“Either” ve “neither” cümleden çıkarılabilir mi?

“Either … or …” bağlacını kullanırken “either” kelimesini anlam kaybı yaşamadan cümleden çıkarmanız mümkün. 

Örnek: Either Hande or Efe will write the article. (Makaleyi ya Hande ya da Efe yazacak.)

Örnek: Hande or Efe will write the article. (Makaleyi Efe veya Hande yazacak.)

Yukarıdaki iki örnekte de makaleyi Hande’nin veya Efe’nin yazacağını görüyoruz ve herhangi bir anlam kaybı gözlemlemiyoruz, sadece “either” kullandığımız örnek seçimi biraz daha vurgulamış oluyor.

Fakat aynı işlemi “neither” için yapmamız mümkün değil çünkü olumsuzluk anlamını kaybetmememiz gerekiyor. “Nor” tek başına bu anlamı veremiyor.

Örnek: Neither English nor science is interesting for me. (Ne İngilizce ne de bilim benim için ilgi çekici.)

Yanlış örnek: English nor science is interesting for me. 

Böyle örneklerde “neither” kelimesini cümlede tutmak zorundayız.

“Either … or” ve “neither … nor” bağlaçları aynı işlevdeki kalıpları bağlamalı.

Bu bağlaçları kullanırken en sık düşülen hatalardan bir tanesi aynı işlevde olmayan kalıpları bağlamak. Örnek vermek gerekirse aşağıdaki gibi bir kullanım hem anlamayı zorlaştırıyor hem de dil bilgisel olarak yanlış bir örnek sunuyor:

Yanlış örnek: Gamze either wants a hat or an umbrella for her birthday.

Bu cümlede “either … or …” bağlacı “a hat” (şapka) ve “an umbrella” (şemsiye) kalıplarını birbirine bağlamalı, fakat “wants” fiilinden önce kullanılıyor. Doğru kullanım ise aşağıdaki şekilde olmalıydı:

Örnek: Gamze wants either a hat or an umbrella for her birthday. (Gamze doğum günü için ya bir şapka ya da bir şemsiye istiyor.)

Bu iki bağlaçla ilgili sık sık sorulan sorulara ve bunların cevaplarına aşağıdan göz atabilirsiniz.

Either ne demek?

“Either” kelimesi İngilizcede “either … or …” kalıbında, “veya” anlamına gelen bir bağlaç olarak kullanılabilir. Bunun yanında cümlede bulunduğu yere göre “bunu da” veya “ikisini de” gibi bir anlam taşıyabilir.

Neither ne demek?

“Neither” kelimesi İngilizcede “neither … nor …” kalıbında, “ne … ne …” anlamına gelen bir bağlaç olarak kullanılabilir. Bunun yanında cümlede bulunduğu yere göre “bu da değil” veya “ikisini de değil” gibi bir anlam taşıyabilir, olumsuzluk anlamı katar.

“Either … or …” ve “neither … nor …” bağlaçlarının kullanımını ne kadar anladığınızı görmek için aşağıdaki bilgi testimizle kendinizi değerlendirebilirsiniz, iyi şanslar!

İngilizce öğrenirken bu gibi gramer konularının teorisine dikkat etmek gerekiyor, evet. Fakat daha da önemli bir nokta var: Dili yaşayarak öğrenmek. Novakid’de çocuklara tam olarak bunu sunuyoruz. 

Çocuğunuzun İngilizce öğrenme sürecini bir yolculuğa dönüştürmek ister misiniz? Novakid, dil öğrenimini eğlence dolu bir serüvene çeviriyor! Aşağıdaki videomuzu izleyerek bu yolculuğa katılın: