Huzursuz bacak sendromu (RLS): Belirtiler, sebepler ve tedavi yöntemleri!

Willis-Ekbom hastalığı olarak da bilinen huzursuz bacak sendromu, sürekli olarak bacakları hareket ettirme isteği yaratan bir sinir sistemi bozukluğudur. Bazı kişilerde bu hareket ettirme isteğine sadece bacakta değil, aynı zamanda kollarda da rastlanır. 

Huzursuz bacak sendromu ileri yaşlarda daha fazla görülür. Bu hastalık her yaştan ve her cinsiyetten kişiyi etkileyebilmekle birlikte kadınlarda daha fazladır.

Huzursuz bacak sendromu, kaynağı aynı olan birçok çeşitli belirtiyle ortaya çıkabilir.

İşte huzursuz bacak sendromuna sahip olabileceğinizi gösteren belirtiler.

• Bacakta rahatsız edici bir his

Bacakta hissedilen ama tam olarak tanımlaması kolay olmayan çekme, kaşınma, karıncalanma, yanma gibi tatsız hisler huzursuz bacak sendromunun en karakteristik belirtisidir.

• Hareket etme isteği

Huzursuz bacak sendromuna sahip kişiler, bu hisleri deneyimlerken aynı zamanda karşı konulamaz derecede bacaklarını hareket ettirme ihtiyacı duyarlar.

• İstemsiz bacak hareketleri

Huzursuz bacak sendromuna sahip bazı kişiler aynı zamanda bacağın uykuda istemsizce hareket etmesine sebep olan periyodik hareket bozukluğuna da (PLMS) sahip olabilir.

• Hareketle birlikte semptomların hafiflemesi

Yürüme, açma/germe gibi hareketler huzursuz bacak sendromunun getirdiği hissiyatı geçici olarak hafifletmeye yardımcı olur. 

• Semptomların hareketsiz kalınca şiddetlenmesi

Huzursuz bacak sendromuna sahip kişiler belirtilerle genellikle otururken, dinlenirken veya yatarken karşılaşır. 

• Semptomların akşamları kendini daha çok göstermesi

Huzursuz bacak sendromunun belirtileri akşam ve gece kendini daha çok gösterdiği için kişinin uyku düzenini bozabilir.

• Gün içerisinde yorgunluk

Huzursuz bacak sendromunun getirdiği uyku bozukluğu, bu hastalıktan muzdarip kişilerin gün içerisinde de kendilerini daha yorgun hissetmesine sebep olabilir.

Huzursuz bacak sendromunun teşhisi için kesin bir test veya yöntem bulunmamaktadır. Bu hastalığın teşhisi, kişinin deneyimlediği semptomlar göz önüne alınarak yapılır.

Huzursuz bacak sendromunun kesin sebebi vakaların çoğunluğunda belirlenememektedir fakat genetik faktörlerin, yani ailede huzursuz bacak sendromu olup olmamasının büyük bir rol oynadığı düşünülmektedir. Özellikle 40 yaşın altındaki bireylerde huzursuz bacak sendromunun görülmesi, durumun kalıtsal olduğunun bir işareti olarak görülür.

Bunun yanında birçok nörolog, huzursuz bacak sendromunun sebeplerinden birinin dopamin dengesizliği olduğunu öne sürmektedir. Potansiyel sebepler arasında dopamin dengesizliğinin yanında demir eksikliği veya başka bir kronik bir hastalık da yatabilir, bu bağlamda birçok hasta farklı yöntemlerle iyileştiğini belirtmiştir.

Hamilelikle huzursuz bacak sendromu arasında bir bağlantı bulunur. Her beş hamile kadından biri hamileliklerinin son üç ayında bu sendromu yaşar, fakat bu bağlantıyı açıklayan bir sebep henüz bulunamamıştır. Semptomların genellikle hamileliğin bitmesiyle sona erdiği gözlemlenmiştir.

Huzursuz bacak sendromu çocuklarda yetişkinlerden daha nadir olarak görülse de çocukların hayatını önemli ölçüde etkileyebilir. Çocuğunuzun sağlıklı gelişimi için bu durumu mümkün olduğunca erken fark edip gereken önlemleri almanız çok önemli. Aksi takdirde çocuğunuz bu sendromun ortaya çıkarabileceği aşağıdaki kötü etkilere maruz kalabilir.

• Uyku bozukluğu

Bu sendromun en temel özelliği bacakları rahatsız edip bir hareket ettirme dürtüsü doğurmak. Bu dürtü de en çok akşam ve gece saatlerinde ortaya çıktığı için hastaların uyku düzenini bozabiliyor. Bozuk bir uyku düzeni ise odak bozukluğu, yorgunluk, duygu

sal dengesizlik, kötüleşen akademik performans gibi sonuçlara yol açıyor.

• Fiziksel rahatsızlık

Huzursuz bacak sendromuyla ortaya çıkan semptomlar yerinde durmayı zorlaştırdığı için okuldaki derslerde veya araba yolculuklarında sabit kalarak oturmayı bir külfet hâline getiriyor.

• Sosyal etkiler

Çocuklar, huzursuz bacak sendromunun getirdiği hissiyat yüzünden uzun süre oturmayı gerektiren aktivitelerden kaçınabilir. Buna ek olarak uykusuzluğun sebep olabileceği duygusal gelgitler de arkadaşlarıyla olan ilişkilerini etkileyebilir.

• Mental sağlık

Huzursuz bacak sendromu hem fiziksel olarak yorucu olduğu için hem de kişiyi uykusundan ettiği için psikolojik açıdan da oldukça zorlayıcı bir hâle geliyor. Özellikle destekleyici bir ortama sahip olmayan çocuklar, bu sendromdan dolayı mental açıdan zor zamanlar yaşayabiliyorlar.

Huzursuz bacak sendromu tedavisi için farklı kişilerde farklı yöntemler işe yaramaktadır. Bu yöntemlerden bazıları semptomları hafifletmekle kalırken bazıları da sendromu kökünden çözebilir. 

Alkol ve kafeinden kaçınmak, gün içerisinde egzersiz yapmak ve mümkün olduğunca iyi bir uyku düzenine sahip olmak hafif semptomları ortadan kaldırabilir.

Demir eksikliği huzursuz bacak sendromunun sebeplerinden biri olabileceği için doktorunuzla görüşüp takviye olarak demir almayı düşünebilirsiniz.  

Huzursuz bacak sendromunun yaygın sebeplerinden bir diğeri de dopamin dengesizliği olduğu için dopamin artırıcı ilaçlar da işinize yarayabilir, fakat bunun için öncelikle bir nörolog veya psikiyatristle görüşmeyi kesinlikle ihmal etmeyin.

Bazı ilaçlar yan etki olarak huzursuz bacak sendromunun belirtilerini daha da şiddetli hâle getirebilir. Doktorunuzla görüşüp bu tetikleyicileri belirleyebilir ve onlardan kaçınabilirsiniz. 

Huzursuz bacak sendromuna sahip bir çocuğun ebeveyniyseniz ilk yapmanız gereken şey kendinizi bu sendrom hakkında, belirtileri ve sebepleri hakkında eğitmek olmalı. Daha fazla bligi sahibi olarak çocuğunuzun içerisinde bulunduğu durumu daha iyi anlayabilir, sağlık görevlileriyle daha verimli bir şekilde iletişim kurabilirsiniz.

Semptomları hafifletmek için yatmadan önce çocuğunuza nazikçe bacak masajı yapabilirsiniz. Bu her ne kadar durumun köküne inmese de uyumayı çok daha kolay bir hâle getirebilir. Masaja ek olarak uykudan önce sıcak bir duş da ağrıları hafifletebilir.

Huzursuz bacak sendromu sadece fiziksel değil, aynı zamanda mental açıdan da zorlayıcı bir hastalık olduğu için çocuğunuzun gerekli desteği görmesi çok önemli. Empatili ve anlayışlı olun, çocuğunuza destek sunarak rahatlamasını sağlayın.

Kafein ve alkol huzursuz bacak sendromunun semptomlarını daha şiddetli bir hâle getirebilir. Çocuklar bu maddeleri zaten almamalı fakat durum huzursuz bacak sendromuna sahip olanlarda çok daha kritik. 

Gün içerisinde düzenli egzersiz yapmak da huzursuz bacak sendromunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Fakat bu noktada dikkat etmelisiniz çünkü uykudan hemen önce yapılan yoğun fiziksel aktiviteler durumu daha kötü hâle getirebilir. Bu sebeple saati dengede tutmalısınız.

Huzursuz bacak sendromuna yakalanan hastalar genel olarak semptomların gece vaktinde ortaya çıkıp uyku düzenlerini bozduğunu belirtiyor. Bunun yanında bu sendromdan muzdarip olan kişilerin önemli bir kısmının hamile kadınlar olması dikkat çekiyor. Hamile kadınlarda bu sendrom genellikle hamileliğin bitmesiyle birlikte son buluyor.

İşe yarayan tedavi yöntemleri arasında ise demir veya dopamin takviyesi bulunuyor, sizin için hangisinin uygun olacağına doktorunuzla görüşüp karar verebilirsiniz.

Huzursuz bacak sendromunun hasta yorumları, semptomları geçici olarak rahatlatmak için bacakları yükseğe kaldırmak, masaj yapmak, sıcak duş gibi yöntemlerin işe yaradığını gösteriyor.

Eğer içeriğimizden faydalandıysanız çocuk gelişimi ve yabancı dil eğitimiyle ilgili yazılar paylaştığımız blogumuzu takip etmeyi unutmayın. Çocuğunuz için bir online İngilizce kursu arıyorsanız Novakid’deki programlarımıza göz atın, üstelik ilk deneme dersi tamamen ücretsiz!