İngiliz dilinin tarihi ve kökeni nedir, nereye dayanır?

İngilizcede “Old English” olarak bilinen Eski İngilizce, yaklaşık 5. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar konuşulmuştur. Bu dönem, Anglosakson olarak bilinen kabilelerinin Britanya Adaları’na göç etmesiyle başlar. 

Bu kabilelerin beraberinde getirdiği Cermen dilleri, yerel Kelt dilleriyle ve daha sonra Viking istilalarıyla gelen İskandinav dilleriyle etkileşime girerek İngilizcenin temelini oluşturmuştur ve böylece İngiliz dili filizlenmiştir. 

Bu nedenle Eski İngilizce, günümüzdeki İngilizceden çok farklı bir yapıya sahipti ve modern İngilizceyi çok iyi bilen birinin dahi anlamakta zorlanacağı kadar farklı bir dil.

Eski İngilizce dilinde kelime dağarcığının neredeyse tamamı Cermen kökenliydi. Bunun yanında, Hıristiyanlığın yayılmasıyla birlikte Latince kökenli birçok kelime dile girmişti. Örneğin “church” (kilise) kelimesinin kökeni bu döneme kadar uzanıyor. 

Dilbilgisel açıdan ise Eski İngilizce, günümüz İngilizcesine kıyasla daha karmaşık çekim eklerine sahipti. Fiiller, isimler ve sıfatlar için farklı çekim sistemleri vardı, bu da dilin çok daha karmaşık bir yapıya sahip olduğu anlamına geliyor. Yani, İngilizce günümüzde bu kadar değişmemiş olsaydı, belki de İngilizce öğrenirken çok daha zorlanabilirdik!

Eski İngilizce hakkında ilginizi çekebilecek birkaç bilgi:

• Shakespeare dönemi değil: Birçok kişi Shakespeare’in konuştuğu dili “Eski İngilizce” zannediyor ama aslında Shakespeare, bu dönemde daha doğmamıştı bile.
  
• Beowulf: İngiliz edebiyatının bilinen en eski eseri, Eski İngilizce ile yazılmış epik şiir Beowulf’tur.
  
• Farklı alfabe: Eski İngilizcede bugün kullanmadığımız “þ” (thorn), “ð” (eth) ve “æ” (ash) gibi farklı harfler bulunuyordu.
• Anlaşılmayan kelimeler: Yukarıda da bahsettiğimiz gibi modern İngilizce konuşan biri için Eski İngilizce, neredeyse tamamen yabancı bir dil gibi görünür. Örneğin, “day” kelimesi o zamanlar “dæg” olarak yazılıyordu.
• Çok dilli etkileşim: Eski İngilizce; Keltçe, Latince ve Eski İskandinavcadan pek çok kelime alarak gelişti.
• Kökeni: Modern ingilizce nasıl bir kökene sahipse Eski İngilizce de bir kökene sahip. Bu dil, Avrupa’da konuşulan diğer pek çok dil gibi Hint-Avrupa dil ailesine dayanıyor.

11. yüzyıldaki Norman Fethi, İngilizce tarihinde büyük bir dönüm noktası oldu. 1066’da William the Conqueror’un İngiltere’yi ele geçirmesiyle birlikte Norman Fransızcası, sarayda ve yönetimde kullanılan dil haline geldi. İngilizcede günümüzde hâlâ bu kadar çok Fransızca kelime bulunması, bu tarihlere dayanır.

Latince ise hâlâ kilisenin ve eğitim kurumlarının diliydi. Bu nedenle İngiliz halkı günlük hayatta daha eski sayılan dili konuşmaya devam ederken üst sınıf Fransızca ve Latinceyi de kullanıyordu. Zamanla bu diller arasındaki etkileşim, İngilizceyi büyük ölçüde etkiledi ve ortaya “Middle English” olarak bildiğimiz Orta İngilizce çıktı.

Orta İngilizce hakkında ilginizi çekebilecek birkaç bilgi:

• Chaucer’ın dili: Geoffrey Chaucer tarafından yazılan The Canterbury Tales, Orta İngilizcenin en ünlü eserlerinden biridir ve o dönemin günlük konuşma diline en yakın örnekleri içinde bulundurur.
  
• Et isimleri: “Cow” (inek) için İngilizcede Cermen kökenli kelime kullanılırken sofraya geldiğinde “beef” (inek eti) kelimesini duyarız. Bu ayrım Orta İngilizce döneminde saray halkının sofrada kullanılan et çeşitleri için bu isimleri tercih etmesiyle oluştu. Hatta bu insanların yemeklerindeki etin hangi hayvana ait olduğunu bilmediklerine dair bir söylenti bile var!
  
• Üç dil bir arada: O dönemde İngiltere halkında İngilizce, soylular arasında Fransızca, kilisede ise Latince yaygındı.
  
• Yazım kargaşası: Orta İngilizce dilinde henüz standart bir yazım yoktu; aynı kelime farklı bölgelerde bambaşka şekillerde yazılabiliyordu.
  
• Anlaşılır ama farklı: Modern İngilizce konuşan biri için Orta İngilizce, Eski İngilizce kadar yabancı gelmez ama yine de okuması ve anlaması epey zordur.

15. yüzyıldan itibaren İngilizce yeni bir evreye girdi: “Early Modern English”. Bu dönemin en önemli olayı, matbaanın İngiltere’ye gelişiydi. 1476’da William Caxton, Londra’da ilk matbaayı kurarak kitap basımını başlattı. 

Bu gelişme sayesinde yazılı dil yavaş yavaş standartlaştı. Daha önce bölgelere göre değişen yazım biçimleri, matbaanın etkisiyle ortak bir şekle kavuştu. Böylece İngilizce, modern dönemine doğru büyük bir adım atmış oldu.

Bu dönemde İngilizce hem kelime hazinesi hem de dilbilgisi açısından ciddi bir dönüşüm geçirdi. Rönesans’ın etkisiyle Latince ve Yunanca kökenli çok sayıda sözcük dile eklendi. Bilim, sanat ve felsefe alanlarında yeni kavramlar ortaya çıktıkça İngilizce de zenginleşti. Aynı zamanda İngilizcenin dilbilgisi yapısı da bugünkü İngilizceye daha çok benzemeye başladı.

17. yüzyılın sonuna gelindiğinde İngilizce artık bugünkü haline çok yakın bir forma ulaşmıştı. Matbaanın sağladığı standartlaşma, Rönesans’ın kültürel etkisi ve büyük edebi eserler sayesinde dil, dünya sahnesinde yükselişe geçen bir güç haline geldi.

Erken Modern İngilizce hakkında birkaç eğlenceli bilgi:

• Shakespeare etkisi: Shakespeare, yaklaşık 1700 yeni kelime icat ederek tam da bu dönemde İngilizceyi zenginleştirdi. “Eyeball”, “fashionable” ve “lonely” bunlardan sadece birkaçı. Shakespeare’in İngilizceye katkısı hakkında daha detaylı bilgi için ilgili içeriğimize göz atın!
  
• Matbaanın gücü: Caxton’un matbaası sayesinde bu dönemde yazım daha standart hale geldi, fakat bu standart tam oturmadığından Caxton bile aynı kelimeyi farklı kitaplarda farklı yazabiliyordu.
  
• Kelime patlaması: Rönesans döneminde Latince ve Yunanca kökenli bilimsel ve sanatsal terimler dile eklenerek İngilizce kelime hazinesi üç katına çıktı.
  
• Oyun dili: Shakespeare’in eserleri, dilin yaratıcı kullanımını o kadar etkili gösterdi ki hâlâ günlük İngilizce’de kullanılan deyimlerin çoğu bu döneme aittir.
• Kulağa farklı gelmesi: Erken Modern İngilizce yazılı olarak anlaşılabilir ama yine de telaffuzu bugünkü İngilizceden oldukça farklıydı; “Great Vowel Shift” adı verilen büyük ses değişimi bu dönemde gerçekleşti.

18. yüzyıldan itibaren İngilizce, artık bugünkü haline çok benzeyen bir yapıya kavuştu ve “Modern English” nihayet ortaya çıktı. Bu çağın en belirgin özelliklerinden biri, dilin daha da standartlaşması oldu. Sözlükler ve dilbilgisi kitapları basılmaya başlanarak kelime kullanımı, telaffuz ve yazım konularında ortak kurallar oluşturuldu. Bu süreç, İngilizcenin hem eğitimde hem de resmî yazışmalarda güvenilir bir iletişim aracı olmasını sağladı.

Bu dönemde İngilizce sadece Britanya’da değil, dünyanın farklı bölgelerinde de hızla yayıldı. İngiliz İmparatorluğu’nun genişlemesi, dili Asya’dan Afrika’ya, Amerika’dan Avustralya’ya kadar taşıdı. 

Bu yayılma sonucunda İngilizce, pek çok kültür ve dilden yeni kelimeler alarak çeşitlendi. Hintçeden “bungalow” ve “pyjamas”, Türkçeden “yogurt”, Arapçadan “algebra” ve “coffee” gibi sözcükler bu dönemde dile katıldı.

Sanayi Devrimi, bilimsel gelişmeler ve teknolojik ilerlemeler de İngilizcenin kelime hazinesini sürekli zenginleştirdi. Günümüzde de internet, popüler kültür ve küresel medya sayesinde İngilizce, uluslararası iletişimde en yaygın kullanılan dil haline geldi. Modern İngilizce, bu gelişmelerin sonunda artık sadece Britanya’nın değil, dünyanın dili olarak kabul ediliyor.

Modern İngilizce hakkında birkaç eğlenceli bilgi daha:

• Küresel dil: Modern İngilizce, bugün yaklaşık 1,5 milyar insan tarafından konuşuluyor ve uluslararası iletişimin en yaygın dili olarak kullanılıyor.
  
• Sözlüklerin standartlaşması: Samuel Johnson’un 1755’te yayımladığı sözlük, İngilizce yazım ve anlamlar konusunda ilk büyük referanslardan biri oldu.
  
• Teknoloji etkisi: 20. ve 21. yüzyıllarda internet ve sosyal medya, İngilizceyi hızla değiştirdi; “selfie”, “hashtag” ve “emoji” gibi yeni kelimeler ortaya çıktı ve neredeyse diğer bütün dillerin de kelime dağarcığına girdi.
  
• Popüler kültür dili: Hollywood filmleri, pop müzik ve video oyunları Modern English’in küresel yayılımını güçlendirdi.
  
• Dil canlı ve değişken: Modern İngilizce, hâlâ evrim geçiriyor; her yıl sözlüğe onlarca yeni kelime ekleniyor ve eski kelimelerin kullanımı değişiyor.

İngilizcenin tarihi; yalnızca bir dilin gelişim sürecini değil, birçok tarihi olayı gözler önüne seriyor. Bu süreç, aynı zamanda dillerin nasıl şekillendiği ve farklı kültür ve toplumlarla etkileşimler sonucu nasıl değiştikleri konusunda da bize fikir veriyor.

İngilizcenin tarihini anlamaksa dil öğrenmeyi sadece bir görev değil, aynı zamanda keyifli ve zengin bir keşif yolculuğu olarak görmeniz konusunda size motivasyon sağlayabilir. Bu tarihi iyi bilirseniz konuştuğunuz dili daha iyi anlar ve onun dünyasına dahil olursunuz.

Yalnızca İngilizcede değil, dünya üzerindeki bütün dillerde kullanılan kelimelerin aslında binlerce yıllık bir yolculuğu var. Bu yolculuk hakkında fikir sahibi olmak sizi bu dillerin herhangi bir konuşuru olmaktan çıkarıp daha bilinçli bir iletişimci yapar. 

İngilizcenin tarihiyle ilgili sıkça sorulan sorular ve cevapları kısmına buradan göz atabilirsiniz.

İngilizce dili ne zaman ortaya çıktı?

İngilizce, yaklaşık 5. yüzyılda Britanya’ya göç eden Anglosakson kabilelerinin Cermen dilleriyle başlamıştır. Bu dönem konuşulan İngilizce, Eski İngilizce olarak adlandırılır.

İngilizce nereden çıktı?

İngilizce, köken olarak Cermen dillerinden gelir. Angles, Saxons ve Jutes gibi kabilelerin dilleri, Keltçe ve daha sonra Latince ile Fransızca etkileriyle birleşerek İngilizceyi oluşturmuştur.

İngilizce öğrenmenin en eğlenceli yollarından biri Novakid’de sunduğumuz online İngilizce dersleri. Siz de Novakid’in bire bir dersleriyle çocuğunuzun İngilizceyi kurallardan uzak bir şekilde, eğlenerek ve konuşarak öğrenmesi için ücretsiz deneme dersinizi alın!