Farklı İngilizce aksanları nasıl ayırt edebiliriz?

Aksan; insanların nereli olduklarına, kültürlerine ya da sosyal çevrelerine bağlı olarak sözcükleri nasıl telaffuz ettiklerini gösterir. Yani konuşurken sesleri nasıl çıkardığımızdır ve bu, bir bölgeden diğerine epey farklılaşabilir. Eğer birinin İngilizce konuşurken farklı bir tınısı varsa, işte bu onun aksanıdır!

Aksan ve lehçe (diyalekt) arasındaki fark

Aksan, kelimelerin nasıl telaffuz edildiğiyle ilgiliyken lehçe, bunun ötesine geçer. Lehçelerde, farklı sözcükler ve dilbilgisi kuralları da vardır. Örneğin Birleşik Krallık’taki biri “truck (kamyon)” yerine “lorry” diyebilir. Bu farklı bir sözcük olsa da aynı aksanla söylenebilir. Yani aksan, sözcüğün sesiyle ilgilidir; lehçe ise kullanılan sözcükler ve dilin yapısıyla.

Aksanlar nasıl oluşur?

Aksanlar, kişinin olduğu yer, kültürel geçmişi ve vakit geçirdiği insanlar gibi pek çok faktöre göre şekillenir. Bir bölgeden diğerine aksanlar değişebilir. New York’taki biriyle, Texas’taki biri aynı şekilde konuşmaz. Aksanlar bazen, ailenin veya yaşanılan toplumun etkisiyle oluşur ve kişinin geçmişini yansıtan özgün bir konuşma biçimi ortaya çıkar.

Gelin, farklı ülkelerde duyacağınız en yaygın İngilizce aksanlardan bazılarını ve her birindeki birkaç önemli örneği inceleyelim!

İngiliz aksanları

Received Pronunciation (RP)

“Kraliyet İngilizcesi” olarak bilinen bu aksan, resmî ve nötr bir Britanya aksanı. Genellikle haber bültenlerinde ve resmî ortamlarda karşımıza çıkar. Belirli bir bölgeye ait olmasa da güney İngiltere ve üst sınıflarla ilişkilendirebiliriz.

Cockney

Londra’nın doğusundan gelen bu canlı, kendine özgü aksan; kafiyeli argo ifadeleriyle ve “h” harfinin ([h] sesi: IPA yazımıza göz atın) düşürülmesi gibi özellikleriyle bilinir. Örneğin “house” (ev) yerine “ouse”. Geleneksel işçi sınıfı aksanıdır.

İskoç ve Galler aksanları

İskoç aksanı, bölgeden bölgeye değişse de genelde “r” harfini yuvarlama ve “loch” (göl) kelimesindeki gibi “ch” sesini kullanma ile tanınır. Galli aksanı ise ritmik ve müzikal bir tona sahiptir. Ünlü harfler diğer Britanya aksanlarına göre daha net telaffuz edilir.

İrlanda aksanı

Melodik ve sıcak bir tonla bilinir. Dublin, Cork ya da kırsal bölgelerde farklılıklar gösterebilir. Özellikle ünlü harflerin net telaffuzu ve lirik yapısıyla dikkat çeker.

Amerikan aksanları

General American (Orta Batı)

Bu aksan genellikle “nötr” Amerikan aksanı olarak kabul edilir. Chicago, St. Louis gibi orta batı bölgesinde yaygındır ve haberlerde ya da Hollywood filmlerinde sıkça karşılaşılır. Vurgular nettir, bölgesel farklılıklar azdır.

Güney aksanı

ABD’nin Teksas, Georgia ve Tennessee gibi güney eyaletlerine ait olan bu aksan, konuşmanın yavaşlığı ve ünlü “drawl” (uzatılmış ünlü harfler) ile bilinir. “Y’all” (hepiniz) gibi ifadeler, bu aksanın tipik örneklerindendir.

New York ve Boston aksanları

New York aksanı, kelime sonlarındaki “r” harfinin düşmesi gibi özellikleriyle öne çıkar. Mesela “car” (araba) → “cah” olur. Hızlı ve enerjik bir konuşma tarzı vardır. Boston aksanıyla benzerlikler gösterir ama “Park the car.” (Arabayı park et.) cümlesinin “Pahk the cah.” gibi telaffuz edilmesi tarzında farklılıkları da vardır.

Diğer önemli İngilizce aksanlar

Avustralya / Yeni Zelanda

Avustralya aksanı genellikle rahat ve samimi bir tınıya sahiptir. “Friend” (arkadaş) yerine “mate” (arkadaş/ortak) gibi belirgin farklılıklarla dikkat çeker. Her eyalette küçük farklılıklar görülse de genel olarak yumuşak ve net bir tonu vardır.

Yeni Zelanda aksanı, Avustralya aksanına benzese de genellikle biraz daha yumuşak olarak kabul edilir ve bazı ünlü sesler daha farklı şekilde telaffuz edilir. Mesela “fish and chips” (balık ve patates cipsi) ifadesi “fush and chups” gibi duyulabilir.

Güney Afrika

Güney Afrika aksanı; Hollandaca (Felemenkçenin Hollanda’da konuşulan lehçesi), İngilizce ve Afrika dillerinin benzersiz birleşimiyle bilinir. Belirli bir bölgeye ait olmadığı için ayırt etmesi biraz daha zordur ama genelde şarkı söyleme gibi inişli çıkışlı bir tonu vardır ve “r” sesi, İngiliz / Amerikan aksanlarına göre daha gırtlaktan gelir.

Kanada

Amerikan aksanına çok benzese de bazı farklılıklar vardır. En bilinen özelliklerinden biri, bazı ünlülerin “Kanada yükseltmesi” denen şekilde farklı telaffuz edilmesidir. Mesela “about” (hakkında) kelimesi “a-boot” gibi telaffuz edilir. Ayrıca Kanadalılar genellikle dostane ve nazik konuşmalarıyla bilinir.

Hindistan İngilizcesi

Hint İngilizcesi, ülkedeki pek çok dilden etkilenmiştir. Genellikle net, ritmik bir akışla konuşulur ve bazı seslerin, özellikle “r” sesinin belirgin telaffuzuyla dikkat çeker. Hindistan’da konuşulan İngilizce, Hintçe ve diğer yerel dillerden alınan kelimelerle de zenginleşerek kendine özgü bir tat kazanır.

Farklı İngilizce aksanları anlayabilmek; kendine güvenen, yetenekli bir dil öğrencisi olmanın önemli bir parçası. Dinleme ve anlama becerilerinizi geliştirir ve farklı geçmişlere sahip İngilizce konuşanları daha iyi anlamanıza yardımcı olur.

Gerçek hayattaki iletişimde, farklı bir ülkedeki biriyle konuşurken ya da çeşitli bölgelerden insanlarla tanışırken birçok aksanla karşılaşacaksınız. Bu aksanlara aşina olarak, çeşitli konuşmalara kendinizi daha iyi hazırlayabilir ve nereli olursa olsun herkesle iletişim kurma konusunda özgüven kazanabilirsiniz.

Farklı aksanları anlamanın zorlukları

Tabii ki her aksanı anlamak kolay değil. Mesela hızlı konuşma biçimleri ve kendine özgü telaffuzlar, konuşmayı takip etmeyi zorlaştırabilir. Kimi aksanlarda, size yabancı gelebilecek bölgesel deyimler ve argo ifadeler olabilir ancak endişelenmeyin! Pratik yaparak ve doğru stratejileri kullanarak bu zorlukların üstesinden kolayca gelebilir ve farklı aksanlarla konuşan insanlarla iletişim kurarken kendinizi daha rahat hissedebilirsiniz.

Son olarak, farklı aksanlara alışmak ve pratik yapmak için bazı ipuçlarına göz atalım.

• Sesli kaynaklar dinlemek: Farklı aksanlar konusunda gelişmenin etkili yolları arasında podcast’ler, filmler veya YouTube kanalları gibi çeşitli sesli kaynakları dinlemek var. Bu kaynaklar sayesinde çeşitli aksanları, farklı bağlamlar içinde duyabilir ve kulağınızı alıştırabilirsiniz.
• Başkalarıyla pratik yapmak: Farklı bölgelerden gelen dil değişim öğrencileriyle ya da öğretmenlerle pratik yapabilirsiniz. Böylece gerçek konuşmalarda aksanları ilk elden deneyimleme şansınız olur.
• Çevrimiçi uygulamaları kullanmak: Aksan eğitimi için tasarlanmış çevrimiçi araçlar ve uygulamalar da var. Bu araçlar, dinleme ve konuşma becerilerinizi geliştirmek için hedefe yönelik alıştırmalar ve pratik imkânı sunuyor.

Gördüğünüz üzere farklı İngilizce aksanları anlamak, sadece dil becerilerinizi geliştirmekle kalmıyor, aynı zamanda dünyadaki insanlarla iletişim kurarken kendinize daha çok güvenmenizi sağlıyor. Keşfetmeye ve pratik yapmaya devam edin; aksanları anlamak, kısa sürede doğal hâle gelecek!

İşte aksan hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları!

İngilizcede kaç aksan var?

İngilizce aksanlara dair net bir sayı vermek zor olsa da yüzü aşkın bölgesel ve yerel aksan olduğunu söyleyebiliriz çünkü aksan sayısı, İngilizcenin konuşulduğu her yeni toplulukla birlikte arıyor.

Telaffuz ve aksan aynı şey mi?

Telaffuz, sözcüklerin doğru sesleriyle söyleniş şekliyken aksan, bu telaffuzun bölgesel ya da kültürel farklılıklarla şekillenmiş hâlidir.

Çocuğunuzun İngilizceyi öğrenirken dilbilgisi kurallarını ezberlemesini değil, interaktif yöntemleri keşfetmesini istiyorsanız Novakid, aradığınız yer olabilir! Akranlarıyla iletişim kurarak hem eğlenceli hem eğitici bir eğitim alması için İngilizce derslerine göz atarak siz de aramıza katılabilirsiniz.

Ayrıca birebir derslerimizde uyguladığımız etkili yöntemimize aşağıdaki videodan ulaşabilirsiniz: