7 dk. - ABD eğitim sistemi nasıl?
- Amerika not sistemi
- Sıkça sorulan sorular
- Novakid’le tanışın!
Amerika’daki eğitim sistemi ilkokuldan üniversiteye kadar farklı aşamalardan geçiyor ve her aşamanın kendine özgü bir yapısı oluyor.
Özellikle not sistemi, yani “grading system”, Türkiye gibi farklı sistemlere alışık olanlar için biraz kafa karıştırıcı olabiliyor ama bu sistemin mantığını kavradıktan sonra her şeyin netleştiğini söyleyebiliriz.
Bu yazımızda; Amerika’da not ve sınav sistemi nasıl, eğitim süreci nasıl ilerliyor, hangi seviyelerde kaç yıl okunuyor gibi soruların hepsine adım adım yanıt vereceğiz. Haydi başlayalım!
ABD eğitim sistemi nasıl?
ABD eğitim sisteminde dört aşama var: okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim.
Bildiğiniz üzere ABD’de çok fazla eyalet olduğu için, eğitim sistemi de eyaletten eyalete değişebiliyor. Fen Bilimleri, Matematik, İngilizce ve Sosyal Bilimler gibi kimi dersler eyalet kararıyla zorunlu. Bazı eyaletler ayrıca İlk Yardım ve Cinsel Eğitim derslerini de zorunlu kılıyor. Ancak bunun dışında okullar, programlarını bağımsız olarak oluşturuyor. Yabancı Diller, Sanat, Ekoloji vb. dersler ekleyebiliyorlar.
Üniversiteler de benzer şekilde öğretim kadrosu ve araştırma konuları seçme açısından geniş bir özerkliğe sahip. Özellikle Spor, yani Beden Eğitimi; ABD eğitim sisteminde büyük bir yer tutuyor. Üniversiteler, sporculara burslar sağlıyorlar ve basketbol, futbol, ragbi, voleybol gibi pek çok kulüp oluyor.
Yabancı öğrencilere gelecek olursak; çoğu, özel okullarda eğitim görüyor. Üniversitelerde ise genellikle, dışarıdan gelen öğrenciler için farklı fiyatlar belirliyorlar. Yabancılar ve diğer eyaletlere bağlı olanlar için öğrenim ücreti, yerel olanlara göre 2-3 kat daha yüksek oluyor.
Okul öncesi eğitim
Okul öncesi eğitim zorunlu olarak kabul edilmiyor ve bu nedenle federal hükûmet tarafından finanse edilmiyor. Ancak birçok eyalet, okul öncesi eğitimi düşük maliyetlerle (veya ücretsiz) sunmaları için fon sağlıyor.
Okul öncesi sınıfları da oldukça çeşitli. Ana hedef, çocukların sosyalleşmelerine yardımcı olmak ve okula hazırlamak. Türkiye’de olduğu gibi, genellikle oynayarak öğrenme sistemi mevcut. Akranlarıyla etkileşime çok zaman ayrılıyor. Okul öncesinde standart bir ders programı şu şekilde olabiliyor:
- Matematik
- Okuma
- Resim
- Küplerle oynama
- Kum ve suyla oyunlar
- Rol yapma oyunu
Anaokulu
Amerika’da ilköğretimin ilk yılına anaokulu deniyor ama buna ‘sıfır seviyesi’ demek daha doğru olabilir. Anaokulları, okullarda oluyor ve genellikle 08.30’dan 13.30’a kadar dört saat sürüyor. Bu anaokullarında çocuklar yalnızca bir yıl geçiriyorlar. Program, öğrencileri ilkokula kabul için hazırlıyor.
Okul öncesi eğitimin aksine, anaokulu aşaması ABD eğitim sisteminde zorunlu kabul ediliyor. Bu nedenle her eyaletin onaylı bir programı ve zorunlu bir programı var. Anaokulunda yıl boyunca çocuklar; okuma, konuşma ve yazma becerilerinde ilerlemeli. Ayrıca matematik ve geometrinin temellerini; farklı şekilleri nasıl tanıyacaklarını; doğa ve sosyal bilimleri öğreniyorlar.
İlkokul
Anaokulundan sonra çocuklar nihayet ilkokula giderler. Bu dönem, 1. sınıftan 6. sınıfa kadar sürüyor. Türkiye’de olduğu gibi tüm dersler tek bir öğretmen tarafından veriliyor.
Başlıca dersler İngilizce, Matematik, Coğrafya, Tarih ve Fen Bilimleri. Kimi okullar; Müzik, Sanat veya Yabancı Diller dersleri için bireysel öğretmenler istihdam ediyor. Çocuklar ortalama olarak akşam 3-4 veya 6-7’ye kadar okulda kalıyorlar.
İlk iki yıl için notlandırma sistemi çok basit:
- E (mükemmel)
- S (tatmin edici)
- N (geliştirilmesi gerekiyor)
- U (tatmin edici değil)
Daha sonra, A’nın “mükemmel” ve F’nin “başarısız” olduğu standart Amerikan okul notları olan A, B, C, D ve F sistemine geçiliyor.
Çocuklar ilkokulda ilk standart testlerini geçiyorlar; akademik ilerlemeleri ölçülüyor ve onları gelecekteki üniversite giriş sınavı olan SAT’ye hazırlıyorlar.
Ortaokul
Ortaokulda öğretmenler, öğrencilere ders seçiminde daha fazla özgürlük tanıyor ve dersleri daha küçük gruplar hâlinde yürütüyor. Ortaokul ile ilkokul arasındaki farklar o kadar da büyük değil.
Lise
Ortaöğretimin son aşaması lisedir. 14 yaşından itibaren çocuklar, buraya gider. Amerika’da, öğrencilerin mezun olana kadar 6 yıl geçirdiği karma ortaokul / liseler de var.
Amerika’da lise kaç yıl diye soracak olursanız, 9. sınıftan 12. sınıfa kadar sürdüğünü yani toplamda 4 yıl olduğunu söyleyebiliriz. Üstelik bu, sadece 1 yıllığına da olsa, yabancıların değişim öğrencisi olarak bir devlet okuluna gitmeleri için tek fırsat. Geri kalan zamanlarda, yalnızca özel kurumlar bu öğrencilere açık.
Lisedeki tüm çalışmalar, üniversiteye girmeye odaklı. Öğrenciler not ortalamalarını yükseltir ve SAT/ACT sınavlarına hazırlanırlar. Lisedeki zorunlu dersler ise şu şekilde:
- Matematik
- İngilizce
- Tarih
- Doğa Bilimleri
- Beden Eğitimi
- Sanat
Liselerde öğrenciler, Amerikan üniversitelerine kabul için gerekli olan standart testlere girerler: SAT (Scholastic Aptitude Test) veya ACT (American College Testing).
Ayrıca 2021’de birçok ABD üniversitesi, COVID-19 salgını nedeniyle SAT/ACT’yi isteğe bağlı hâle getirdi.
Yüksek öğretim
ABD yüksek öğretim sisteminde üç seviye var:
- Lisans derecesi: 4 yıl
- Yüksek lisans derecesi: 2 yıl
- Doktora: 4-6 yıl
ABD üniversitelerinde eğitim süreci esnek. Öğrenciler kendi programlarını yapıyorlar ve ana odak genellikle seminerler ve tartışmalar oluyor. Kabul edildikten sonra ana uzmanlık alanını veya ‘ana dalı’ seçerek ardından bir yan dal ekleyebiliyorlar.
İkincisi, ana mesleğe yararlı bir tamamlayıcı olabiliyor. Örneğin, ana dal Mühendislikte ve yan dal Robotiktedir. Bunun yanı sıra öğrencinin kişisel ilgi alanları da rol oynayabilir. Mesela ana dal Biyolojiyken yan dalın Fransız Edebiyatı olması da şaşırılacak bir durum değil.
Yüksek lisans ve doktora programlarındaki eğitim, lisansüstü veya mesleki okullarda gerçekleşiyor. Lisansüstü olanlar birkaç çalışma alanını birleştiriyor; mesleki okullar daha fazla uzmanlaştırmaya odaklanıyor.
Hemşirelik, hukuk, işletme vb. gibi belirli bir alanda ilerliyorlar. Öğrenme süreci yalnızca araştırma ve teoriyi değil, aynı zamanda tez konusuyla ilgili düzenli uygulama ve çalışmayı da içeriyor.
“Vocational education” denen eğitimde ise öğrenciler, hızlı bir mesleki eğitim alabiliyorlar. Bunlardan birinde eğitim 2 yıl sürüyor. İş yükü üniversitelere göre biraz daha düşük oluyor ve pratik becerilere büyük önem veriliyor. Öğrenciler, ön lisans derecesi alıyor ve uzmanlık alanında bir iş buluyor.
Bir diğer seçenek ise hemen bir üniversitenin 3. yılına geçmek. Bunu yapmak için 4 üzerinden 3,5 GPA’nız ve uzmanlık alanlarındaki tüm notlarınız mükemmel olmalı tabii. Yabancıların bazen TOEFL ve SAT sertifikaları vermeleri gerekebiliyor.
Amerika not sistemi
Amerika’da not sistemi eyaletten eyalete veya okuldan okula küçük farklılıklar gösterebiliyor fakat ancak genel olarak ülke çapında yaygın şekilde kullanılan standart bir yapı var:
İlkokul
- E (mükemmel)
- S (tatmin edici)
- N (geliştirilmesi gerekiyor)
- U (tatmin edici değil)
veya
- A (%90-100): Mükemmel
- B (%80-89): İyi
- C (%70-79): Orta
- D (%60-69): Geçer (bazı okullarda geçmez sayılabilir)
- F (%0-59): Başarısız
Ortaokul
Genellikle ilkokul ile aynı olan notlandırma sistemi var:
- A (%90-100)
- B (%80-89)
- C (%70-79)
- D (%60-69)
- F (%0-59)
Bazı okullarda “+” ve “-” ekleri (A-, B+ gibi) kullanılabilir.
Lise
Harf notları (A-F) ve GPA (Grade Point Average) hesaplanıyor. Lise notlarının puan karşılığı şu şekilde:
- A (%90-100): 4.0 (Bazı okullarda A+ 4.3 olabilir)
- B (%80-89) → 3.0
- C (%70-79) → 2.0
- D (%60-69) → 1.0 (Bazı üniversiteler D notunu kabul etmez)
- F (%0-59) → 0.0 (Kalır)
AP (Advanced Placement) ve Honors derslerinde notlar ağırlıklı olarak 5.0 üzerinden hesaplanabiliyor.
Üniversite
Harf notları (A-F) ve GPA (4.0 ölçeği) kullanılıyor. Notlandırma lise ile genellikle aynı:
A (%90-100) → 4.0
B (%80-89) → 3.0
C (%70-79) → 2.0
D (%60-69) → 1.0 (Bazı bölümlerde D ile geçilmez)
F (%0-59) → 0.0 (Kalır)
Bazı üniversitelerde (A- → 3.7, B+ → 3.3 gibi) detaylı notlandırma veya pass/fail (geçme/kalma) sistemi olabilir.
Amerika’daki eğitim, not ve sınav sistemi hakkında elimizden geldiğince bilgi vermeye çalıştık. Şimdi, bu konu hakkında sıkça sorulan sorulara geçelim!
Sıkça sorulan sorular
İşte Amerika eğitim sistemi hakkında sıkça sorulan sorular ile cevapları!
Amerika’da lise kaç yıl?
Amerika’da lise, 9. sınıftan 12. sınıfa kadar, yani toplamda 4 yıl sürüyor.
Amerika’da ilkokul kaç yıl?
Amerika’da ilkokul, 1. sınıftan 6. sınıfa kadar olmak üzere toplamda 6 yıl sürüyor.
Amerika’da zorunlu eğitim kaç yıl?
ABD’de zorunlu eğitim genellikle 6-16/18 yaş arasını kapsıyor ve eyaletlere göre değişiyor; çoğunda 16 yaşa kadar, bazılarında (örneğin Pennsylvania) 18 yaşa kadar devam ediyor.
Novakid’le tanışın!
Novakid, farklı kültürler dahil olmak üzere pek çok konu hakkında bilgilendirici içerikler sunarken özel etkileşimli online İngilizce dersleriyle öğrenmeyi hem kolay hem de eğlenceli hâle getiriyor. Konuşma odaklı ve oyunlarla desteklenen ders içerikleri sayesinde çocuklar İngilizceyi doğal bir şekilde öğreniyor. Siz de çocuğunuzun İngilizceyi keyifle keşfetmesini istiyorsanız ilk deneme dersini ücretsiz alarak bize katılın!
