Küresel iklim değişikliği nedir, sonuçları nelerdir? İklim değişikliğinin çevreye etkilerini bireysel olarak nasıl azaltabiliriz? İşte çevre ve iklim değişikliğine dair her şey!

Atmosferdeki sera gazları arttıkça sıcaklık da artıyor. Yani Dünya genelinde ortalama sıcaklık yükseliyor ve gezegenimizin her köşesinde olumsuz ve birbirinden farklı etkiler yaratıyor. Bu ısınmanın yükselmesi durumuna, “küresel ısınma” diyoruz.

İklim değişikliği ise küresel ısınmanın sebep olduğu geniş çaplı iklim değişikliklerini ifade ediyor. “İklim krizi” kavramıyla da bu olumsuz değişimlerin acilen çözülmesi gereken bir durum olduğunu vurguluyoruz.

Küresel iklim değişiklerinin temel nedenlerinden bazılarını önem sıralarına göre söyleyecek olursak:

• Metan gazı: Hayvancılık endüstrisinde et olmak üzere üretilen hayvanların çıkardıkları gazlar, iklimsel değişikliklerin ana nedenlerinden.
• Ormansızlaşma: Ormanların kesilmesi ya da yanması, atmosferdeki karbonun serbest bırakılmasına yol açıyor. (Amazon ormanında yok edilen ağaçların %91’i hayvancılık için tahrip edilirken geri kalanı küresel ısınma sebebiyle yanıyor.)
• Fosil yakıtlar: Kömür, petrol, doğalgaz kullanımı gibi insan faaliyetleri, sera gazlarının atmosfere yayılmasına sebep oluyor.
• Tarım faaliyetleri: Bazı tarım uygulamaları toprak verimliliğini azaltarak ekosistemlere zarar verebiliyor.
• Diğer endüstriyel faaliyetler: Fabrikalar ve enerji üretimleri, büyük miktarlarda sera gazının emisyonuna neden oluyor.

Dünyada iklim değişimi ve krizi, yalnızca çevresel bir kaygıyı içinde barındırmıyor. Ekonomi, toplum ve sağlık alanlarını da etkileyebiliyor. İşte bu etkilerden bazıları:

• Küresel iklim değişikliği; fırtına, şiddetli yağış, kuralık, orman yangını, mevsimsiz sıcaklık değişimleri gibi anormal hava olaylarını gittikçe artırıyor.
• Buzulların erimesi ve deniz seviyelerinin yükselmesi, denize yakın bölgelerdeki yaşamı; yüksek fırtına dalgalanmaları, tsunami ve sel gibi faktörlerle tehdit edebiliyor.
• Dünya’daki iklim değişikliği yüzünden mevsimlerin anormalleşmesi; tarım verimliliğini de düşürüyor. Hatta yalnızca tarım verimliliğini değil, su kaynaklarımızı da azaltıyor. 
• Havanın kalitesindeki değişiklikler ve sıcak artışları, hastalıkların yayılmasına da önayak oluyor. Kısacası insan sağlığını tehlikeye atıyor.
• İklim değişikliği sebebiyle doğal ekosistem zarar gördüğü için dünyada yaşayan diğer canlıların çeşitliliği de zarar görüyor. Bunun sonucunda da bazı bitki ve hayvan türleri yok olabiliyor.
• Düşük gerlirli toplumları ve gelişmekte olan ülkeleri çok daha fazla etkileyen çevre ve iklim değişikliği, hem toplumsal hem de ekonomik eşitsizlikleri artırabiliyor.

Evet, iklim değişikliğine karşı bireysel olarak yapabileceğimiz birçok şey var ancak hiçbiri küresel seviyedekiler kadar etkili değil. Bireysel olarak neler yapabileceğimize bakmadan önce küresel seviyeye göz atalım:

• Ağaçlandırma projelerine yatırım yapılabilir.
• Fosil yakıtların yerine yenilebilir enerji kaynaklarına (rüzgâr, hidroelektrik, güneş, jeotermal) geçilebilir.
• “Sıfır atık” prensiplerine dayalı sistemler benimsenebilir.
• Hayvansal kaynaklı gıda tüketimi azaltılabilir ya da sonlandırılmasına teşvik etmek için büyük şirketlerde ya da otellerde “Etsiz Pazartesi” ya da bitkisel yemek günleri düzenlenebilir.
• Yenilikçi ve çevre dostu teknolojilere yatırım yapıp kullanımlarına teşvik edilebilir.
• Sosyal çevredekiler iklim değişimi konusunda bilgilendirilebilir ve farkındalık oluşması sağlanabilir.
• Ülkeler, küresel çapta iklim anlaşmalarına katılabilir ve iklim kriziyle uluslararası çapta mücadele edebilir.
• Sıfır emisyonlu ulaşım araçlarına yatırım yapılabilir.

Küresel çapta yapılabileceklerin yanı sıra bireysel olarak yapılabilecekleri hafife almamak gerek. Birazdan bahsedeceğimiz önerileri alışkanlık hâline getirerek “sizin için küçük, dünya için büyük” bir adım atabilirsiniz!

• Özel otomobilleri kullanmak yerine otobüse binmeyi, bisiklet sürmeyi ya da yürüyüş yapmayı tercih edebiliriz. Böylece hem doğa korunur hem de egzersiz yapmış oluruz!
• Geri dönüştürülmüş malzemeleri ve bu malzemelerden yapılmış eşyaları satın almayı tercih edebiliriz. Geri dönüştürülmüş malzemelerden yapılmış harika giysilere bir göz atmalısınız!
• Çöpleri doğru bir şekilde ayrıştırarak geri dönüşüm kutularına atabiliriz.
• Hayvansal gıda tüketimini azaltabilir ve daha fazla bitki içeren bir diyete geçebiliriz. Birbirinden güzel bitkisel tarifler var!
• Ağaçlandırma projelerine katılarak destek olabiliriz.
• Enerji tasarruflu cihazlar kullanarak enerji tüketimimizi azaltmaya çalışabiliriz.
• İklim değişikliği konusunda farkındalık yaratabiliriz, küresel ısınmayı ve iklim değişimini duymuş ancak çok fazla bilgi sahibi olmayan insanlarla konuşarak bilinçlendirebiliriz.
• Yerel ürünleri ve işletmeleri destekleyebiliriz. Yerel üreticilerin sattığı gıda ve diğer ürünleri satın alarak karbon ayak izimizi azaltabiliriz. 
• Kağıt, su ve enerji israfının önüne geçmek ve tasarrufunu sağlamak için online belge ve faturaları tercih edebiliriz. 

Geleceğimizin emanetçisi çocuklar, küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadele önem taşıyor. Çocukların farkındalığının artırılmasındaki en büyük rol ise ebeveynlere ait. 

Gelin hep beraber çocuklarınız ile hem eğlenceli vakit geçirebileceğiniz hem de çevre bilinci kazanmalarına katkıda buluncabileceğiniz etkinliklere bir göz atalım!

• Bitki, ağaç dikme ve bahçe bakımı: Sürdürülebilir tarıma dair araştırmalar yapıp bu araştırmalar sonucunda elde ettiğiniz bilgiler ışığında ailecek bahçe işleriyle uğraşabilirsiniz. Böylece hem çocuklarınıza uygulamalı olarak öğretebilir hem de bitkilerin önemi hakkında fikir sahibi olmasında yardımcı olabilirsiniz. 
• Geri dönüşüm eğitimi: Bu etkinliğe, geri dönüşüm için kullanılacak kutuları çocuklarınızdan dekore etmesini isteyerek başlayabilirsiniz. Çocuklar kutuları geri dönüşüm temasına uygun olacak şekilde istedikleri gibi dekore ettikten sonra uygulamalı olarak hangi kutuya hangi malzemelerin atılması gerektiğini gösterebilirsiniz. 
• Çevre dostu alışveriş alışkanlıkları: Alışverişlerinize çocuklarınız ile çıkarak onlara sürdürülebilir ürünleri tercih etmeyi, ambalaj atıklarını azaltmayı öğretebilirsiniz. 
• Çevresel temizlik ve doğa yürüyüşleri: Ailecek doğa yürüyüşleri düzenleyerek bu yürüyüşler esnasında çocuklarınıza çevre ve doğa hakkında bilgiler verebilirsiniz. Yürüyüşleriniz esnasında, çevrenizde gözününe çarpan atıkları hep beraber toplayabilirsiniz. Günün sonunda onların istedikleri şeyler ile çocuklarınızı ödüllendirerek çocuklarınızın bu yürüyüşlerde daha hevesli olmasına teşvik edebilirsiniz. 
• Sürdürülebilir ev projeleri ve el sanatları: Geri dönüştürülmüş malzemelerden evde projeler yaparak çocuklarınıza sürdürülebilirliğin ne olduğunu öğretebilirsiniz. Bu etkinlik sırasında çevre ve doğa ile ilgili konuları konuşarak hem çocuklarınızın farkındalıklarını artırabilir hem de yaptıkları el işleri ve projeler sayesinde yaratıcılıklarını ortaya koymaları için bir ortam yaratabilirsiniz.  
• İklim temalı mutfak etkinlikleri: Çocuklarınızla beraber sürdürülebilir beslenme alışkanlıklarını öğrenmek amacıyla bitki bazlı yemek tarifleri bularak hem sağlıklı hem de çevre dostu yemekler pişirebilir, çocuğunuzla mutfakta eğlenceli vakit geçirebilirsiniz. 
• Kampta çevre temalı oyunlar: Ailecek doğa kampı yaparak çocukların doğayı yakından gözlemleyebilmelerine, keşfedebilmelerine olanak tanıyabilirsiniz. Doğada çevre temalı oyunlar oynayarak, çocukların eğlenceli ve öğretici vakit geçirmesini sağlayabilirsiniz. 
• Eko-film gecesi: Ailecek iklim değişikliği konulu filmler ya da belgeseller izleyerek çocuklara çevre sorunları hakkında bilgi verebilir ve bu konuda farkındalıklarını artırabilirsiniz. Film sonunda çocuklarınıza film hakkında sorular sorarak sohbet ortamı yaratmanın yanı sıra çocuklarınızın düşüncelerini rahatça paylaşmalarına olanak tanıyabilirsiniz.

İzleyebileceğiniz birkaç belgesel/film önerisi:

• Cowspiracy
• Seaspiracy
• İklim Meselesi
• Before the Food

İşte iklim değişikliğiyle ilgili en merak edilen sorular ve cevapları!

İklim değişikliği çocuklara nasıl anlatılmalı?

İklim değişikliğinin getirileri korkutucu olabilir fakat çocuğunuza bu sorunu en basit nedenleri ve sonuçlarıyla anlatarak bireysel olarak nasıl önleyebileceğine dair cesaret verebilirsiniz. Böylece hayatta sorumluluk almayı bilen, bilinçli bireyler olmalarına da katkı sağlamış olursunuz.

İklim değişikliği için neler yapabiliriz?

Araba kullanımını azaltmak ve toplu taşıma, bisiklet ya da yürüyüş tercih etmek; hayvansal kaynaklı beslenmeyi azaltmak veya tamamen bırakmak, su ve enerji tasarruflu ürünleri tercih etmek, atık miktarını azaltmak ve geri dönüşümü teşvik etmek.

Çocukların ve ebeveynlerin merak ettikleri konulara tatmin edici cevaplar veren Novakid, uzman eğitmenler tarafından online İngilizce dersleri de veriyor! Siz de ilk deneme dersini ücretsiz alarak çocuğunuzun dili interaktif ve eğlenceli bir şekilde öğrenmesini sağlayabilirsiniz.