Münazara nedir, ne işe yarar? İşte münazara tekniği hakkında merak edilenler!

Her şeyden önce münazara ne demektir ve nasıl ilerler, kısaca açıklayarak bir başlangıç yapalım.

Münzara, iki tarafın karşılıklı şekilde bir fikrin doğruluğunu veya yanlışlığını düzenli, sistemli ve sıralı bir şekilde savunduğu bir aktivitedir. Anlaşılabileceği üzere bu etkinliğin temeli, verilen konu hakkında sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmaya dayalıdır.

Aslına bakarsanız münazarayı bir grup oyunu gibi de düşünebiliriz. Bu etkinlikte iki takım, verilen konu hakkında birbirine zıt iki fikri savunmalıdır. Ancak bunu yaparken takım üyeleri arasında işbirliği ve planlama da sağlanmalıdır. 

Münazara tekniğinde takımlarda genelde birinci konuşmacı, ikinci konuşmacı ve çürütmeci olmak üzere üç üye bulunur. Birinci konuşmacı takımın ana argümanlarını sunar, ikinci konuşmacı devam argümanları sunar ve çürütmeci de karşı tarafın sunduğu fikirleri çürütmeye çalışır. Durum böyle olunca münazara tekniğinin faydaları arasına, görev dağılımı becerileri kazandırmak da dahil olur.

Eğitimde ise münazara tekniğinin genellikle sosyal bilgiler ve edebiyat gibi sözel becerilerle ilgili derslerde kullanılabileceğini görürüz. Bu tarz derslerde farklı fikirleri yorumlamak ve düşünceleri destekleyebilmek oldukça önemli beceriler olduğundan, münazara etkinlikleri oldukça faydalı olabilmektedir.

Buna ek olarak münazara tekniği, yabancı dil derslerinde de oldukça etkili olabilir. Özellikle de genç öğrenciler için bir münazara konusunu tamamen yabancı dilde tartışmak, iletişim becerilerini uygulamalı olarak geliştirmek için çok iyi bir yoldur. Bu tarz bir etkinlikte hem yabancı dilde düşünme becerileri, hem de bu düşünceleri ifade etme becerileri aynı anda desteklenebilir.

Münazara tekniği hakkında temel bir fikir edindik ve eğitimde nerelerde kullanılabileceğinden bahsettik. Şimdi ise münazaranın faydalarını daha detaylı bir şekilde anlatmaya geçebiliriz. İşte münazara ile geliştirilebilen beceriler:

• Eleştirel düşünme: Elbette münazaranın en iyi desteklediği becerilerden biri, eleştirel düşünme kabiliyetidir. Verilen konuyu hem olumlu hem de olumsuz yönleriyle ele almayı gerektirmesi, münazarayı kritik düşünceyle çok yakından bağlantılı bir etkinlik yapar.
• İletişim: Münazara tekniğinin faydalarını açıkça görebileceğimiz bir diğer alan da iletişim becerileri. Münazara yapmak, farklı fikirler geliştirmek kadar onları ifade etmeyi de gerektiriyor. Özellikle de farklı rollerde konuşmalar yapmak, iletişim becerilerini desteklemek için büyük bir fırsat olacaktır.
• Araştırma: Münazara tekniğinde savunulan fikirleri güvenilir biçimde desteklemek için araştırma yapmak da gerekebilir. Belirli bir amaç için araştırma yapmak, bu alandaki becerileri eğlenerek geliştirmek için oldukça iyi bir yöntemdir.
• İkna yeteneği: Münazarada en öne çıkan beceri ise kesinlikle ikna kabiliyeti. Savunulan fikirler en sonda tarafsız bir jüri tarafından değerlendirileceği için, konuşmacılar da olabildiğince ikna edici bir performans sergilemeye çalışmalı. Bu da elbette günlük hayattaki konuşma yeteneklerine yansıyacaktır.

Münazara tekniğinin etkili bir şekilde geliştirdiği bazı becerileri gördük. Böylece münazaranın faydaları konusunda temel bir fikir edinebildik. Ancak, tıpkı münazara etkinliğinde yapmamız gerektiği gibi, bir fikri tam olarak anlamak için hem artılarıyla hem de eksileriyle ele almalıyız. Çok yönlü bir bakış açısıyla konu hakkında daha detaylı bilgi edinmeyi denemek bize oldukça yardımcı olacaktır. O halde bunu, münazara yönteminin kendisine de uygulayalım.

Öncelikle, özellikle de çocuklar için münazaranın faydalarından bazılarını sıralayabiliriz:

• Katılımcılık: Münazara tekniği, takımlardaki tüm oyuncuların yeterince uzun süre boyunca konuşabilmelerini gerektirir. Bu da herkesin katıldığı, fazlasıyla hareketli ve epey de eğlenceli bir iletişim ortamı oluşturulmasını sağlar.
• Özgüven gelişimi: Münazaranın faydalarından biri de çocuklarda özgüven geliştirmek için çok iyi bir etkinlik olmasıdır. Jüriye ve diğer takıma tutarlı bir şekilde fikirlerini anlatmak, iletişim yoluyla özgüvenin desteklenmesini sağlar.
• Ortak çalışma: Münazara yaparken takım olarak hareket etmek, işbirlikçi çalışma becerilerini geliştiren bir unsurdur. Unutmayalım: münazarada yalnızca kendi fikirlerimizi savunmayız, aynı zamanda takım arkadaşlarımızı da destekleriz!
• Empati duygusu: En başta belli olmayabilir ama, münazara tekniğinin faydaları arasında empati duygusunu desteklemek de vardır. Evet, esasen karşı tarafın fikirlerini çürütmeyi deniyor olabiliriz, ancak bunun için en başta karşımızdaki insan gibi düşünebilmemiz gerekir. Bu da tam olarak empatinin tanımıdır!
• Gerçek hayata hazırlık: Tüm bunların yanı sıra münazara tekniği, öğrencileri gerçek hayat senaryolarına da hazırlayabilir. Çocuklar, gelecekte mutlaka fikirlerini tutarlı bir şekilde savunmalarını gerektiren durumlarda bulunacaklardır. Hatta belki de, münazara yetenekleri bazı çocukları geleceğin avukatları olmaya hazırlayacaktır!

Münazaranın bunlar gibi çokça faydasından bahsedebiliriz. Ancak elbette hiçbir öğrenme etkinliği kusursuz değil. Daha önce de dediğimiz gibi, bir de münazaranın olumsuz yanlarını ele alalım:

• Zaman sıkıntısı: Münazara etkinliklerinin epey uzun sürebileceklerini göz önünde bulundurmamız gerekir. Her konuşmacıya yeterli süre tanımamız gerektiği için maalesef bu konuda yapabileceğimiz fazla bir şey yok. Bir de üstüne etkinliği turnuva şeklinde yaparsak günler, hatta haftalar sürebilir!
• Orantısız katılım: Her ne kadar münazara tekniğii herkesin katılımını gerektirse de, bazı öğrenciler diğerlerinden daha çok öne çıkabilir. Kimi öğrenciler kendini diğerleri kadar iyi ifade etme fırsatı bulamazsa bu orantısız bir katılıma yol açabilir.
• Duygusal etki: Münazarada sağlıklı bir tartışma ortamı yaratmanın esas olduğunun farkındayız, fakat maalesef her çocuktan bu ortamda rahat olmasını bekleyemeyiz. Bazı çocuklar, özellikle de kaygı bozukluğu gibi sorunlara sahiplerse, insanların önünde konuşmaktan veya birileriyle ters düşmekten olumsuz etkilenebilirler. Bu sebeple münazaraya katılımda çocukların rızası da gözetilmelidir.

Şimdiye kadar “Münazara nedir?” ve “Münazaranın faydaları nelerdir?” sorularının üzerinde durduk. Dolayısıyla artık münazara tekniğini daha yakından tanıyoruz. Peki ya bu öğrendiklerimizi sınıf ortamında pratiğe dökmek istersek ne yapacağız? Şimdi de bundan bahsedelim ve “Münazara nasıl yapılır?” sorusuna odaklanalım.

Sınıf ortamında bir münazara etkinliği düzenleyerek öğrencilerin hem eğlenmesi, hem öğrenmesi, hem de yukarıda saydığımız türden becerilerinin gelişmesi sağlanabilir. Bunun için birkaç basit adım izleyebiliriz. İşte sınıfta münazara düzenlemek için adımlar:

• Konuyu belirleyin: Elbette münazara etkinliği için en başta bir konuya ihtiyacımız var. Çocukların yaşına uygun, tartışmaya açık ve mümkün olduğunca eğlenceli bir soru seçerek başlamalıyız. Bu yazımızda birkaç konu örneği vereceğiz, ancak daha da iyi fikirler edinmek için çocuklar için münazara konuları yazımıza göz atabilirsiniz!
• Takım oluşturun: Ardından, konuyu olumsuz ve olumlu yanlarıyla ele alacak takımlar oluşturmalıyız. Örneğin, münazara konusu bir soruysa takımlardan birinin cevabı “evet”, diğerininki “hayır” olmalı. Önceden de dediğimiz gibi her takımda birinci konuşmacı, ikinci konuşmacı ve çürütmeci olmak üzere en az üç kişi bulunmalı.
• Araştırma ve düşünme süresi tanıyın: Münazara konusu ve takımlar belli olduktan sonra, katılımcılara konu üzerine araştırma yapma ve fikir oluşturma süresi tanınmalıdır. Bu, münazara tekniğinde fikirleri tutarlı ifade edebilmek için önemlidir.
• Moderatör belirleyin: Elbette takımların fikirlerini dinleyecek ve kimin daha iyi argümanlar sunduğuna karar verecek bir moderatöre de ihtiyaç var. Genellikle tek bir moderatör yerine çok üyeli bir jüri kurarsanız, daha iyi sonuçlar alabilirsiniz.
• Sonuçları değerlendirin: Münazara etkinliği sona erip bir kazanan belirlediğinizde, hemen dağılmak yerine etkinliği bütünsel olarak değerlendirin. Öğrencilere fikirlerinin tutarlılığı, ikna edicilik, etkileyicilik gibi konularda dönüt vererek münazara tekniğinin asıl faydalarından yararlanabilirsiniz.

Münazaranın doğru yapıldığı takdirde birçok fayda sunacağını net bir şekilde görebiliyoruz, ancak kötü ihtimallere karşı da hazırlıklı olmak gerek. Münazara tekniği, doğası gereği konuşmacılar arasında fikir ayrılığı ve tartışma ortamı olmasını gerektiriyor. Ancak maalesef her katılımcı bu ortama sağlıklı bir biçimde ayak uyduramayabilir. 

Kimi zaman bir konuşmacı söylenenleri fazla ciddiye alabilir veya kişisel olarak hedef alınmış gibi hissedebilir. Bu durumda münazaranın tartışma atmosferi, kontrolden çıkarak kavgaya dönüşebilir. Elbette bunun olmasını istemiyoruz. O halde ne yapmalıyız?

İşte münazara etkinliğini kontrol altında tutabilmek için birkaç ipucu:

• Net kurallar koyun: Münazara tekniğinde kurallar, her şeyden önemli. Her argümanın, etkinlik çerçevesinde söylendiğinden emin olmak gerekiyor. Bu sebeple zaman limiti, konuşmacı rolleri ve ifade etme biçimleri gibi unsurlara dair sağlıklı bir tartışma ortamını destekleyen kurallar koymayı öncelik edinmelisiniz.
• Katılımı teşvik edin: Kimi katılımcılar, söylenenlere cevap veremeyip araya birkaç laf daha sıkıştırmak için agresifleşebilir. Bu durumun yaşanmaması için tüm öğrencilere çeşitli noktalarda soru-cevap olanağı sunup katılımı teşvik ettiğinizden emin olun.
• Yönlendirici önerilerde bulunun: Münazaranın kontrolden çıkması, yanlış anlaşılmalardan veya yetersiz ifade etme biçimlerinden de kaynaklanabilir. Bu durumun önüne geçmek için katılımcılara, örnek alabilecekleri bazı davranışlardan ve cümle yapılarından bahsetmeyi deneyebilirsiniz.

Yazımızı sonlandırmak için, çocukların münazara tekniğiyle tartışabileceği birkaç konu örneği verelim. Burada konulardan yalnızca başlık olarak bahsedeceğiz, ancak daha detaylı bir fikir edinmek isterseniz daha önce de bahsettiğimiz, konuya özel yazımıza göz atmanızı tavsiye ederiz.

İşte çocuklar için bazı münazara konuları:

• İlkokulda ödev verilmeli midir?
• Bilgisayar oyunu oynamak çocuklar için zararlı mıdır?
• Okul üniformaları zorunlu olmalı mıdır?
• Okul yılı içerisinde daha seyrek ama daha uzun tatiller olması mı daha iyidir, daha sık ama daha kısa tatiller mi?
• Öğrenciler okulda cep telefonu kullanabilmeli midir?

İşte çocuklar için münazara tekniği hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları:

Münazarada soru sorulur mu?

Evet, münazarada bir konuşmacı konuşurken karşı takım söz alarak soru sormak isteyebilir. Ancak konuşmacı soru isteğini kabul etmek zorunda değildir.

Münazara hangi amaçlarla yapılır?

Münazara tekniği; eleştirel düşünme, fikir ifade etme, işbirliği yapma, ikna edici konuşma, araştırma yapma ve iletişim alanındaki becerileri geliştirmek için kullanılabilir.

Münazara sırasında hangi kurallara uyulmalıdır?

Münazarada sırasında mutlaka argümanlar kişiye yönelik değil, karşı tarafın argümanına yönelik geliştirilmelidir. Hiçbir konuşmacı kişisel olarak hedef alınmamalı, saygı çerçevesi korunmalıdır. Konuşmacılar seslerini yükseltmemelidir.

Münazara grupları kaç kişiden oluşur?

Münazara etkinliğinde gruplar en az üç veya dört kişiden oluşur. Birinci konuşmacı, ikinci konuşmacı ve çürütmeci rolleri doldurulmalıdır.

Münazara hangi becerileri geliştirir?

Münazaranın geliştirdiği beceriler arasında eleştirel düşünme, iletişim, ortak hareket etme, akıl yürütme ve ikna yeteneği gibi yetenekler bulunmaktadır.

Çocukların bir şeyler öğrenmesi için kullanılan teknikler hakkında merak edilenleri Novakid blogumuzda bulabilirsiniz. Çocukların İngilizce öğrenmesi konusunda ise size doğrudan yardımcı olabiliriz. Online İngilizce derslerimizde çocuklara ezberden uzak, eğlence dolu bir yabancı dil öğrenme fırsatı sunuyoruz. Üstelik deneme dersimiz ücretsiz!