İngiltere yatılı okullarında eğitim ve yaşam nasıldır?

İngiltere yatılı okulları aslında temelde oldukça basit bir kavram: Öğrencilerin sadece eğitim görmekle kalmayıp aynı zamanda tıpkı bir ev gibi yaşadıkları okullardan bahsediyoruz. Eğitim, yeme-içme, konaklama gibi hususların tamamı okul tarafından düzenleniyor. Bu zaten tüm dünyadaki yatılı okullar için geçerli.

İngiltere yatılı okullarının diğer temel özelliklerini ise şu şekilde özetleyebiliriz:

• Öğrencilerin kalması için özel yurt binaları vardır. Genelde bir odada birden fazla öğrenci kalır, ancak bazı okullarda tek kişilik odalar da vardır. Yurtların düzeninden, temizliğinden ve rahatlığından sorumlu personeller bulunur.
• İngiltere’de bir eğitim öğretim yılında üç dönem bulunur ve yatılı okullar genellikle dönem aralarında kapalı olurlar. Bazı okullar, yabancı uyruklu öğrencilerin tatillerde de okulda konaklamasına izin verebilirler.
• İngiltere yatılı okullarında genel olarak rutin ve disiplin hakimdir. Öğrencilerin derslere girmesi, yemek yemesi, sosyalleşmesi, okul dışı etkinlikler yapması için belli vakitler vardır. Hatta bazı okullarda ibadet için de vakit ayrılabilir.
• İngiltere yatılı okullarının birçoğu özeldir, yani hem konaklama hem de eğitim için para alırlar. Bunun dışında ülke çapında ücretsiz eğitim veren ancak konaklama için ücret alan, devlete bağlı 36 yatılı okul vardır.

Ayrıca belirtmekte fayda var ki İngiltere yatılı okullarının tek amacı, öğrencilere konaklamalı eğitim sunmak değil. Bu okulların birçoğu sadece akademik alanda başarılı öğrenciler değil, aynı zamanda hayatın her alanında eğitilmiş, bilgili ve becerikli insanlar yetiştirmeyi amaçlıyor. 

İngiltere’deki yatılı okulları özel kılan bir diğer unsur ise köklü tarihleri. Bu kurumların kökenleri, Orta Çağ’a kadar uzanıyor! Nasıl ortaya çıktıklarını ve günümüze kadar nasıl geldiklerini kısaca özetleyelim.

İngiltere yatılı okullarının temelini Orta Çağ’daki manastırlara ve katedrallere dayandırabiliriz. Elbette bu dönemlerde “okul” kavramı tam olarak bugün bildiğimiz haliyle yoktu. Öğrenciler matematik, fen, edebiyat gibi çeşitli alanlarda eğitim almıyordu. Bunun yerine manastırlarda ve katedrallerde Latince ve teoloji gibi, dini hususlarda işe yarayacak becerileri öğreniyorlardı.

Bu dönemde okullarda konaklama unsuru da yavaş yavaş şekillenmeye başladı. Aynı zamanda bu dönemde günümüzde faal olan bazı köklü okullar da kuruldu veya yeniden yapılandırıldı. Örneğin, günümüzde dahi en cömert İngiltere yatılı okullarından biri olarak bilinen Winchester College, 1342 yılında kuruldu.

16. yüzyılda gerçekleşen Reform hareketi sonucunda okullar dini eğitime odaklanmayı bıraktı ve daha genel bir eğitim vermeye başladılar. Bunun sonucunda soylu ve varlıklı ailelerin yatılı okullara olan ilgisi arttı. Özellikle de Sanayi Devrimi’nin ardından birçok soylu aile, çocuklarını gelecekte önemli noktalara gelebilmeleri için prestijli yatılı okullara yollamayı tercih ediyordu.
17. yüzyıla kadar İngiltere yatılı okulları, yalnızca erkek çocuklarına yönelik kurumlar olarak biliniyordu. Kız çocukları daha çok evlerinde tek başına eğitim görüyorlardı. 19. yüzyılda ilk kız yatılı okullarının açılmasıyla birlikte bu durumda ortadan kalktı.

İngiliz İmparatorluğu’nun genişlemesiyle birlikte İngiliz yatılı okulları da dünyanın çeşitli yerlerine yayılmaya başladı. Bu yayılmanın bir parçası olarak sömürge topraklarında İngiliz kültürünü ve değerlerini yaymak için yatılı okullar açıldı.

Günümüzde ise İngiltere yatılı okulları, modern bir hale getirildi. Artık birçok yatılı okul hem kız hem erkek öğrenci kabul ediyor. Müfredatlar da çoğunlukla standartlaştırıldı ve uluslararası seviyede eğitim sunacak şekilde düzenlendi. Bazı okullarda eski gelenekler sembolik olarak korunsa da dersler ve ders dışı etkinlikler, bugünün şartlarıyla tamamen uyumlu.

İngiliz yatılı okulları hakkında cevaplamamız gereken bir diğer soru da tabii ki bu okullarda eğitimin nasıl olduğu. 

En temel seviyede İngiltere yatılı okullarında eğitim, ülkedeki genel eğitim sistemiyle uyumlu bir şekilde ilerliyor. İngiltere eğitim sistemi hakkındaki yazımıza göz atarak bu sistem hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Kısaca özetlemek gerekirse bu yatılı okullar, İngiltere eğitim sisteminde yer alan GCSE ve A-Level gibi eğitim programlarını sunuyor. Bazı okullar bunlara ek olarak, özellikle de uluslararası öğrencileri çekmek için, A-Level yerine IB gibi programları da benimseyebiliyor.

İngiltere yatılı okullarında ders yelpazesi ise oldukça geniş. Tüm okullar matematik, fen bilimleri, edebiyat, beşeri bilimler gibi temel alanları müfredatlarına dahil ediyor. Görsel sanatlar, tiyatro, müzik, beden eğitimi gibi dersler de programlardan eksik edilmiyor.

Tabii birçok okul gibi İngiltere yatılı okulları da ders programlarını günümüzün gerekliliklerine göre güncellemeyi ihmal etmiyor. Kodlama, teknoloji ve tasarım gibi dersler bir süredir okul müfredatlarında kendi yerlerini edinmekte. 

Bunların yanı sıra öğrenciler kampüste kaldığı için İngiltere yatılı okullarında çeşitli ders dışı aktivitelerin yapılması mümkün oluyor. Örneğin öğrenciler hep birlikte spor faaliyetleri yapabiliyor veya kulüp etkinliklerinde yer alabiliyorlar.

Bir diğer yandan İngiltere yatılı okulları, eğitim süresince öğrencilerin yatılı okul hayatına uyum sağlayabildiğinden emin olmak için bazı ek hizmetler sunabiliyor. Danışman öğretmenler düzenli olarak öğrencilere disiplin, duygusal gelişim ve psikolojik sağlık gibi konularda destek oluyor. 

Tüm bunlara ek olarak, İngiltere yatılı okullarının öğrencilere yönelik beklentilerinin epey yüksek olduğunu da söylemeden geçmemeliyiz. Düzenli verilen ödevler, sınavlar, sınav denemeleri ve hatta bazen yarışmalarla öğrencilerin performansı sürekli ölçülüyor. 

Bu unsurların hepsini birleştirdiğimizde İngiltere yatılı okullarının ana amacının, öğrencilerin akademik hayatıyla kişisel hayatını birleştirmek olduğunu söyleyebiliriz. Okulun dengeli şekilde kurmaya çalıştırdığı bir programla öğrencilerin hem akademik hem de sosyal alanlarda üstün başarı elde etmesi hedefleniyor.

Bütün bu özelliklerden bahsettiğimize göre şimdi de İngiltere yatılı okullarının öğrenciler üzerindeki olumlu etkilerini anlatmaya geçebiliriz. Yatılı okulların faydalarını şu şekilde özetleyelim:

• Bağımsızlık ve kendi başının çaresine bakmayı öğretmeleri

Her ne kadar konaklama ve yemek gibi temel imkanlar okul tarafından sunulsa da aile evinden uzakta olmak, yatılı okul öğrencilerine bir seviyeye kadar kendi başlarının çaresine bakmayı öğretiyor. Örneğin sürekli bir arada yaşayan öğrenciler, sosyal hayatta ortaya çıkabilecek sorunları akranlarıyla birlikte çözmeyi öğreniyorlar.

• Erken yaşta disiplin duygusunu aşılamaları

İngiltere yatılı okullarının akla ilk gelen faydalarından bir diğeri de öğrencilere disiplin duygusunu erkenden kazandırmaları. Amerika merkezli Association of Boarding Schools (Yatılı Okullar Derneği) tarafından 2013’te gerçekleştirilen bir ankette yatılı okul öğrencilerinin %68’i; yatılı okulda okumanın onlara disiplin, olgunluk, bağımsızlık, ortak öğrenme ve eleştirel düşünme alanlarında yardımcı olduğunu belirtiyor.

Buna ek olarak 2014 yılında Sydney Üniversitesi tarafından yayımlanan bir doktora araştırması, yatılı okul öğrencilerinde derse gelmeme gibi olumsuz davranışların da daha az görüldüğünü belirtiyor.

• Akademik başarıyı olumlu etkileyebilmeleri

Bu konuyla ilgili tartışmalar devam etse de yatılı okul öğrencilerinin akademik performansının diğer öğrencilere göre daha yüksek olduğunu gösteren bazı çalışmalar bulunuyor. Örneğin 2019 yılında yayımlanan ve İngiltere yatılı okullarını konu edinen bir araştırma, yatılı okul öğrencilerinin sınavlarda daha yüksek puanlar elde ettiğini gösteriyor.

Ancak ayrıca belirtmekte fayda var ki yatılı okulların akademik başarıyı artırdığını gösteren araştırmalar, çoğunlukla düşük gelir seviyesine sahip öğrencileri kabul eden okulları inceliyor. Dolayısıyla genel bir yorum yapmadan önce biraz temkinli yaklaşmak mantıklı olacaktır.

• Öğrencilere küresel bir bakış açısı kazandırmaları

Bazı İngiliz yatılı okulları, dünyanın çeşitli ülkelerinden öğrenciler kabul ediyor. Bu tür bir yatılı okulda okumak doğal olarak öğrencilerin farklı kültürlerden insanlarla tanışmalarını ve dolayısıyla daha açık görüşlü, küresel kimliğe sahip insanlar olmalarını sağlıyor.

İngiliz yatılı okullarının olası faydalarından bahsedip de bazı zorluklarını da sıralamadan geçemeyiz. Genel olarak yatılı okulların zorluklarını aşağıdaki gibi anlatabiliriz:

• Öğrencilerin evi özlemesi

Yatılı okulun zorluklarını düşündüğümüzde muhtemelen hepimizin aklına en başta bu gelecektir. İngiltere yatılı okulları her ne kadar öğrencilere psikolojik destek sunmak için imkanlara sahip olsa da bazı öğrencilerin evi özlemesi ve bir an önce tatilde okuldan gitmek istemesi kaçınılmaz.

• Fiyatların yüksek olması

İngiltere yatılı okullarının çoğunluğunun özel kurumlar olduğunu söylemiştik. Bu da fiyatların özellikle de İngiltere gibi zaten pahalı olan bir ülkede epey yüksek olması anlamına geliyor. Her ne kadar İngiliz yatılı okulları günümüzde 18. yüzyılda olduğu gibi neredeyse soylulara özel yerler olmasalar da fiyat gereksinimleri sebebiyle maalesef düşük gelirli ailelerden gelen öğrencilerin yatılı okula gitmesinin halen zor olduğunu söyleyebiliyoruz.

• Akademik baskı

Yukarıda dediğimiz gibi, İngiltere yatılı okullarında öğrencilerden üstün başarı bekleniyor. Öğrencilere bunu elde etmek için imkanlar sunulsa da üzerlerinde baskı hissetmelerinin tamamen önüne geçmenin bir yolu yok. 

• Akademik faydalarının tam olarak kanıtlanamamış olması

Az önce yatılı okulların bazı durumlarda akademik başarıyı artırdığını söyleyen bazı makalelerden bahsettik, ancak dediğimiz gibi bu konu halen daha tartışmalı. Bazı araştırmalar yatılı okul öğrencilerinin sınavlarda daha başarılı olduğunu vurgularken diğerleri, olumlu etkiler olsa dahi bunların genele uyarlanamayacağını öne sürüyor.

Örneğin 2024 yılında yayımlanan ve yatılı okulların öğrenciler üzerindeki etkisini inceleyen bir analiz, yatılı okulların öğrenci gelişimi üzerinde önemli bir etkisi olmadığı sonucuna varıyor. Üstelik aynı analize göre yatılı okullar öğrencileri bilişsel gelişim açısından olumlu etkileyebilirken duygusal ve davranışsal olarak olumsuz etkileyebiliyor.

Dolayısıyla İngiltere yatılı okullarının ne kadar etkili kurumlar olduğunu anlamak istiyorsak kesin yargılardan kaçınmamız, bunun yerine kurum ve öğrenci özelinde düşünmemiz gerekiyor. Eğer öğrenciler ortama uyum sağlarsa olumlu sonuçlar elde edileceğini, sağlayamazsa da olumsuz sonuçlar elde edilebileceğini söyleyebiliriz.

İngilizce konuşulan ülkelerin kültürünü iyice anlamak istiyorsak İngilizceyi çok iyi bilmemiz gerekiyor. Novakid’deki online İngilizce derslerimizde çocuklar için tam da bu fırsatı sunuyoruz. Bol etkileşimli derslerimizde çocuklar İngilizceyi eğlenerek ve konuşarak öğreniyorlar. 

Aşağıdaki videoyu izleyerek Novakid’de İngilizce öğrenmenin nasıl bir deneyim olduğunu sizler de görebilirsiniz: