Ders yapmak istemeyen çocuğa nasıl davranılmalı?

Dilerseniz ilk önce çocuklarda ders çalışma konusundaki isteksizliğinin nedenlerine kısaca odaklanalım. Çünkü bu tarz problemlerin kaynağına inmek, onları çözmenin ilk adımıdır. İşte, “Çocuklar neden ders çalışmak istemez?” sorusuna verebileceğimiz cevaplardan bazıları:

• Motivasyon eksikliği:

Çocukların ders çalışmaya karşı isteksizliğinin temelinde motivasyon eksikliği yatabilir. Araştırmalar, içsel motivasyonun ve akademik yeterliliğin öğrenmeye olan ilgiyi artırdığını göstermektedir. Çocuklar, özellikle hedef belirlemede zorlandıklarında veya derslerin neden önemli olduğunu anlamadıklarında motivasyonları düşebilir.

• Aile tutumu

Ebeveynlerin tutumları, çocukların ders çalışma alışkanlıklarını etkileyebilir. Aşırı baskıcı veya aşırı rahat ebeveyn tutumları, çocuğun ders çalışmaya karşı olumsuz bir tavır geliştirmesine neden olabilir.

• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu

DEHB gibi nörolojik sorunlar, çocuğun uzun süre ders başında kalmasını zorlaştırabilir. DEHB’li çocukların ev ödevlerinde tipik gelişim gösteren akranlarına göre daha ciddi sorunlar yaşadığı gözlemlenmektedir.

• Ders çalışma ortamının uygun olmaması

Dikkat dağıtıcı unsurların fazla olduğu, sessiz ve düzenli olmayan ortamlarda çocukların odaklanması zordur. Çocuğun yaşı ve öğrenme stiline uygun, sakin ve düzenli bir alan yaratmak verimliliği artırır.

• Sosyal ilişkiler

Okulda yaşanan akran zorbalığı veya öğretmenlerle yaşanan çatışmalar, çocukların ders çalışmaya olan motivasyonunu azaltabilir.

• Öğrenme güçlüğü

Disleksi, diskalkuli gibi özgül öğrenme bozuklukları olan çocuklar, yaşıtlarıyla aynı tempoda öğrenmekte zorlanırlar. Bu da zamanla başarısızlık hissini artırır ve ders çalışmaya karşı isteksizlik yaratır. PMC’deki bir makaleye göre öğrenme güçlükleri, sadece akademik değil, aynı zamanda duygusal ve davranışsal sorunlara da zemin hazırlar. Erken tanı ve uygun eğitim programları bu durumu dengelemeye yardımcı olabilir.

• Yanlış rutin

Düzenli bir programı olmayan çocuklar, ders çalışmayı bir alışkanlık haline getiremez. Günlük rutini olan çocuklar zaman yönetimini daha iyi öğrenir. University at Albany tarafından yapılan bir çalışma, çocukların günlük plan ve rutinler ile daha başarılı olduklarını göstermektedir. Özellikle yatma ve ders çalışma saatlerinin sabit olması odaklanmayı artırır.

Sırada ders çalışmak istemeyen çocuklara nasıl davranılacağı var. Aşağıdan, bu tarz bir sorunla karşılaştığınızda başvurabileceğiniz 21 farklı yöntemi okuyabilirsiniz:

• Gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirleyi
  

Çocuklara ilk adımda ağır sorumluluklar vermek yerine onların düzeyini tespit edip başlangıç için neler yapabileceğini gözlemlemek izleyebileceğiniz en iyi yol olur. Küçük hedefler çocuğun başarma duygusunu artırır ve motivasyonunu besler. Çocuğunuzun merdivenin basamaklarını çıkarken her adımda daha fazla yapabildiğini görür ve özgüveni yerine gelir.

• Çabayı övün, sonuca odaklanmayın

Özellikle sürecin en başında çocuğunuzun tökezlemesi çok doğal. Bazen beklediğiniz sonucu elde edemeyebilirsiniz. Her ne kadar kimi zaman sonuçtan memnun olmasanız da “Aferin, ne kadar güzel uğraşmışsın. Çaba göstermiş olman beni çok mutlu etti.” gibi ifadeler, sadece sonucu övmeye odaklanmaktan çok daha etkilidir. Bu, uzun vadede gelen başarılı bir sonucun ardından onları övmeyeceğiniz anlamına gelmez elbette.

• Kıyaslama yapmaktan kaçının

Başkalarıyla kıyaslanmak, çocuğun içsel motivasyonunu kırar ve özgüvenini zedeler. Özellikle evde çocuğun başka bir kardeşi varsa, “Bak, kardeşin nasıl da güzel çalışıyor? Sen de onu örnek alsana.” gibi ifadeler kesinlikle çocuğunuzun kendine olan güvenini zedeleyecektir ve hevesini kıracaktır. Bu tarz bir karşılaştırma, çocuğun kardeşine veya arkadaşlarına öfke duymasına da sebep olabilir.

• Birlikte zaman planlaması yapın

Çocuğun ders programını birlikte hazırlamak onun beklentilerini, odaklanma süresini ve düzeyini daha iyi anlamanızı sağlar. Aynı zamanda onun ihtiyaçlarını gözettiğinizi de çocuğunuza hissettirir. Bunun yanı sıra, gerektiği zaman programda bazı sınırlar çizmeniz de otoritenin sizde olduğunu hatırlatır.

• Dersleri eğlenceli hale getirin

Oyunlar, uygulamalar veya küçük ödüller eşliğinde dersler, çocuklar için daha çekici bir hal alır. Ama siz yine de bu tarz uygulamaları minimum seviyede tutarak dengeyi sağlamayı unutmayın.

• Düzenli geribildirim verin 

Çocuğunuzun iyi bir yol izlediğini sizden duymaya ve desteğe ihtiyacı var. “Bugün gerçekten çok iyi odaklandın.” gibi pozitif geri bildirimler çocuğu motive eder.

• Ders çalışma ortamını düzenleyin

Sessiz, sade ve dikkat dağıtıcı olmayan bir ortam çocuğun odaklanmasını kolaylaştırır. Odadaki eşyaları azaltmak, loş bir ışık açmak, sesi kısık sözsüz bir müzik eşliğinde ders çalışmasına izin vermek bu anlamda yapabileceğiniz şeylerden birkaçı.

• Molalar planlayın

20-30 dakikalık çalışmanın ardından kısa molalar vermek odaklanmayı artırır. Örneğin, “Pomodoro” adı verilen teknik, 25 dakikalık odaklanmış çalışma süresi ve ardından 5 dakikalık kısa molalardan oluşan bir zaman yönetimi metodudur. Dört tekrarın ardından daha uzun bir mola verilir. Bu yöntemin dikkati artırdığı ve verimli çalışmayı teşvik ettiği uzmanlar tarafından sık sık vurgulanmaktadır.

• Başarı hikayelerinizi paylaşın

Kendi okul anılarınızı veya ünlü kişilerin başarı hikayelerini anlatmak çocuğunuz için ilham verici birer örnek olabilir.

• Ona güvendiğinizi gösterin 

Başarıya giden yolda çocuğunuza ona olan güveninizi ve desteğini daima hissettirmeniz gerekiyor. Örneğin, “Sen bu konuyu başarabilecek kapasitedesin.” gibi söylemler, çocuğun kendine güvenmesini sağlar.

• Sorumluluk vermekten çekinmeyi
  

Küçük sorumluluklar, çocuğun öz disiplin geliştirmesine yardımcı olur. Bu bağlamda ona sorumluluklarını çocuğa sık sık hatırlatmak ve ders çalışmak dışında da bazı görevler vermek oldukça etkili olacaktır.

• Öğrenmenin amacını açıklayın

Çocuklarda ders çalışma isteksizliğinin en büyük sebeplerinden biri bu çabayı anlamsız görmeleridir. “Matematik neden önemli?”, “İngilizce bilmek ne işime yarayacak?” gibi soruların cevaplarını gerçek yaşamdan örneklerle açıklayın.

• Rutin oluşturun

Çocuğunuzun ders çalıştığı zamanları düzenli bir şekilde programlayarak bunu bir rutin haline getirebilirsiniz. Her gün aynı saatte çalışmak, beynin ders çalışma alışkanlığını oturtmasını kolaylaştırır.

• Fiziksel aktiviteyi teşvik edin
  

Sık sık hareket etmek beraberinde zindeliği de getirir. Bunun için derslerden arda kalan zamanlarda günlük yürüyüş, spor aktiviteleri veya hareketli oyun saatlerine de vakit ayırabilirsiniz.

• Ona örnek olun
  

Çocuklar büyüklerini rol model olarak görmeye eğilim gösterirler. Ondan düzenli olarak ders çalışmasını bekleyip kendi sözlerinizle çelişirseniz bu kötü bir örnek olabilir. Bu durum sizin de ders çalışmanız gerektiği anlamına gelmiyor elbette, ama yine de çocukların alışkanlık geliştirirken duyduğunu değil, gördüğünü yaptığını unutmayın.

• Empati kurun ve dinleyin

Çocuğunuza onu anladığınızı hissettirmeniz önemlidir. Başarısız olduğu zamanlarda bile çabasının takdir edildiğinin farkında olması, kendisini suçlamasının önüne geçecektir ve ona motivasyon sağlayacaktır. “Bugün canın çalışmak istemiyor gibi, nedenini anlatmak ister misin?” gibi sorular sormak ve zorlandığında ona zaman tanımak bunun en iyi yöntemidir.

• Kendi kararlarını vermesine izin verin
  

Hangi dersten başlamak istediğini sormak gibi basit seçimler bile çocuğun baskı altında hissetmesinin önüne geçer. Aynı zamanda abartıya kaçmadığı sürece çocuğunuzun “Bugün ders çalışmak istemiyorum.” dediği zamanlarda son zamanlardaki performansını gözeterek onay verebilirsiniz.

• Teknolojiyi doğru kullanı
  

Ebeveynler çocuklarda teknoloji kullanımına önyargıyla yaklaşsa da doğru kullanıldığı zaman teknolojinin faydaları saymakla bitmiyor. Belgeseller, konu anlatım videoları, interaktif dersler ve daha fazlası hem ücretli hem ücretsiz olmak üzere çocukların kullanımına hazır durumda.

• Sıkı denetim yerine rehberlik edin
  

Çocukları sürekli “Çalıştın mı?”, “Ne kadar soru çözdün?” gibi sorularla sıkboğaz etmek yerine “Bugün hangi bölümü gözden geçirmeyi düşünüyorsun?”, “Yardım etmemi istediğin bir konu varsa buradayım.” gibi daha yönlendirici, rehber niteliğinde sorularda ve tekliflerde bulunun.

• Duygusal ihtiyaçlarını ihmal etmeyi
  

Ders çalışma isteksizliği bazen başka bir duygusal ihtiyacın belirtisi olabilir. Bu nedenle çocuğunuzun ihtiyaçlarını anlamanız, onu iyi tanımanız ve iyi bir iletişim ortamı yaratmanız büyük bir öneme sahip. Çocuklar önce dinlenmeli, anlaşılmalı ve sonra öğrenmeye geçmelidir.

Novakid’de uzman eğitmenlerimizle çocuklara eğlence ve konuşma pratiği yapabilecekleri, katı ezberden uzak İngilizce dersleri veriyoruz. Siz de ücretsiz deneme dersinizi hemen alın!