İngilizce nouns (isimler) konu anlatımı ve bilgi testi!

İngilizce “noun” kelimesi, dil bilgisinde “isim” anlamına gelir. İsimler; kişileri, yerleri, fikirleri, nesneleri, duyguları vb. belirtebilir.

İngilizcede isimler konusuna basit bir örnekle, “köpek” anlamına gelen “dog” kelimesiyle başlayabiliriz. Aşağıda bu kelimenin cümlenin farklı yerlerinde nasıl kullanıldığını gözlemleyebilirsiniz.

• Örnek: I have a dog. (Benim bir köpeğim var.)
• Örnek: My dog likes to run. (Köpeğim koşmayı sever.)
• Örnek: I run with my dog. (Ben, köpeğimle koşarım.)

Yukarıdaki örneklerde gözlemlediğimiz gibi “dog” kelimesini farklı yerlerde farklı eklerle kullanmıyoruz, bu isim her zaman aynı hâlde karşımıza çıkıyor. Bu da İngilizce isimleri diğer dillerdekinden daha kolay kılıyor- sonuçta birçok dilde kelimelerin farklı hâlleri de mevcut.

İngilizcede nounlarla, yani isimlerle temel olarak üç soruyu cevaplıyoruz:

• Who (Kim)
• Whom (Kime / Kimi)
• What (Ne / Neyi)

Gelin bu soruların kullanımını bazı örnek diyaloglarla inceleyelim.

A: Who is your teacher? (Öğretmenin kim?)
B: My teacher is Mr. Akduman. (Öğretmenim Bay Akduman.)

A: What is your name? (Adın ne?)
B: My name is İzzet. (Adım İzzet.)

Bunun dışında ise “nerede” anlamına gelen “where” sorusuna da bir isimle cevap verebiliriz, fakat bu isme yer anlamı katmak için yer edatları kullanmamız gerekir.

A: Where do you usually study? (Genelde nerede ders çalışırsın?)
B: In the library. (Kütüphanede.)

İsimleri sayılabilen ve sayılamayan isimler olarak ikiye ayırıyoruz. Countable, yani sayılabilen isimler, miktarı belli bir sayıyla ifade edilebilen şeyler olarak karşımıza çıkıyor. Uncountable, yani sayılamayan isimler ise miktarını belirli bir sayıyla söyleyemediğimiz isimler.  

Sayılabilen (Countable) isimler

Sayılabilen isimler, sayılarla ve artikellerle (“a, an, the”) birlikte kullanılabilirler. Örneğin elimizde iki adet elmamız var diyelim, bu durumda elimizdekilere “two apples” diyebiliriz. Eğer tekil bir isimden bahsedeceksek bu sefer artikel kullanırız, örneğin “bir elma” ifadesini İngilizcede “an apple” olarak söyleriz.

Sayılabilen isim öbeklerine örnekler

• Three cars (Üç araba)
• Five people (Beş insan)
• Two computers (İki bilgisayar)
• An apple (Bir elma)
• A picture (Bir fotoğraf)

Sayılabilen isimleri sadece sayıyla değil, aynı zamanda miktar belirticilerle de kullanabiliyoruz.

• A lot of apples (Bir sürü elma)
• A few pencils (Birkaç tane kurşun kalem)
• Some books (Biraz kitap)

Sayılamayan (Uncountable) isimler

Sayılamayan isimler ise adından da belli olduğu gibi miktarını belli bir sayıyla ifade etmenin imkânsız olduğu isimlerdir. Saç, süt, su, kum gibi isimleri taneyle belirtmek imkânsızdır, bunun gibi isimler sayılamayan isimler olarak adlandırılırlar. Bu isimlerin miktarını belirtmek için “quantifier” adı verilen niceleme sözcüklerinden veya ölçeklerden faydalanırız.

Sayılamayan isim öbeklerine örnekler

• A liter of water (Bir litre su)
• A handful of sand (Bir avuç kum)
• A lot of information (Bir sürü bilgi)
• A bottle of milk (Bir şişe süt)
• Some water (Biraz su)
• Three cans of cola (Üç kutu kola)
• Five slices of cake (Beş dilim pasta)

İngilizcede birçok tekil ismi çoğul hâle getirmek için ismin sonuna “-s” takısını ekleriz. Bu takı zaman zaman “-es” gibi farklı şekillerde karşımıza çıkabilir, fakat her zaman çoğul anlamını belirtir.

İngilizcedeki bazı isimler ise çoğul olarak çekimlenirken düzensiz davranır, kurala göre ek almazlar. Örnek vermek gerekirse “kişi” anlamına gelen “person” kelimesinin çoğul hâli “people” olarak karşımıza çıkar. Bazı diğer düzensiz çoğul örneklerinden ise aşağıdaki şekilde bahsedebiliriz:

• Man – Men
• Woman – Women
• Child – Children
• Tooth – Teeth
• Fish – Fish

Aşağıdaki cümlelerde bu düzensiz çoğulların kullanımını gözlemleyebilirsiniz.

• Örnek: These men are dangerous. (Bu adamlar tehlikeli.)
• Örnek: Humans have 32 teeth. (İnsanların 32 dişi vardır.)

İngilizcede bir ismin sahibini belirtmek için ‘s takısı olarak bilinen ilgi hâlini kullanırız. Bu eki bir ismin sonuna getirerek isimden sonra gelen ögeyle arasında sahiplik bağı kurabiliriz. Bu yapıdan “Kimin” anlamına gelen “Whose” sorusunu cevaplarken faydalanıyoruz.

A: Whose car is this? (Bu kimin arabası?)
B: This is Can’s car. (Bu Can’ın arabası.)

Aşağıdaki örnek cümleleri inceleyerek bu yapının nasıl kullanıldığını daha iyi anlayabilirsiniz.

Örnek: My sister’s dog is very friendly. (Kız kardeşimin köpeği çok arkadaş canlısı.)

Örnek: Can’s car broke down on the highway. (Can’ın arabası otoyolda bozuldu.)

Örnek: The teacher’s desk was clustered with papers. (Öğretmenin masası kağıtlarla doluydu.) 

Bu eki kullanırken kesme işaretini kesinlikle unutmamalısınız. Eğer ilgi ekini hâlihazırda çoğul eki olan “-s” ile biten bir kelimeye eklemeniz gerekiyorsa “s” harfini iki kez yazmayıp sadece kesme işareti kullanmalısınız.

Örnek: The kids’ toys are on the ground. (Çocukların oyuncakları yerde.)

İngilizcede collective nouns olarak bilinen topluluk isimleri, birçok ögeden oluşan bir topluluğu ifade eder. Bu isimler yapısal olarak tekil olsa da çoğul bir anlam taşıyabildikleri için gramer bakımından hem tekil hem de çoğul olarak işlev gösterebilirler. Topluluk isimlerinin çekimi, cümlenin anlamına göre şekillenir.

Örnek: The team is winning. (Takım kazanıyor.)

Bu örnekte “takım”a tekil bir varlık olarak bakılıyor. Takım, bir ekip hâlinde kazanıyor.

Örnek: The team are wearing their jerseys right now. (Takım şu anda formalarını giyiyor.)

Burada ise takımdaki her bir oyuncu kastediliyor, bu sebeple “the team” öznemiz tekil gözükse de çoğul olarak çekimlenmiş.

Bununla birlikte çoğul isimlerin tekil bir başlık altında toplanması da mümkün. Örnek vermek gerekirse aşağıdaki cümleye bakabilirsiniz.

Örnek: The flock of birds is flying south. (Kuş sürüsü güneye doğru uçuyor.)

Burada “kuşlar”dan bahsetsek de öznemizi oluşturan ana öge tekil olan, “sürü” anlamına gelen “flock” olduğu için çekimimizi de tekil bir şekilde yapıyoruz.

İngilizcede iki veya daha fazla kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu isimlere compound nouns, yani bileşik isimler denir. Bileşik isimler birçok kelime öbeği türünün birleşmesiyle oluşabilir (isim + isim, isim + fiil, isim + edat gibi).

“Diş fırçası” anlamına gelen “toothbrush” kelimesi, İngilizcede bileşik isimlerin en güzel örneklerinden bir tanesi. “Diş” anlamına gelen “tooth” ve “fırça” anlamına gelen “brush” kelimesi birleşiyor ve diş fırçasını oluşturuyor.

“Köpek kulübesi” anlamına gelen “doghouse” kelimesi de güzel örneklerden bir tanesi. “Dog” ve “house” kelimeleri birleşip yeni bir kelime oluşturuyor.

Bileşik isimler her zaman bitişik yazılacak diye bir kaide yok. “Bilim-kurgu” anlamına gelen “science fiction” kelime öbeği bunun bir örneği.

İngilizcedeki bileşik isimler bazen de aralarına kısa çizgi (“-”) alarak üretiliyor. Bunun bir örneği ise kayınvalide anlamına gelen “mother-in-law” kelimesi. Aslında bu yapı birçok diğer akrabalık bağında da mevcut: “father-in-law” (kayınpeder), “sister-in-law” (görümce), “brother-in-law” (kayınbirader) gibi.

Dil bilgisinde fiilin uygulandığı kişiye veya objeye genellikle “nesne” diyoruz. Örneğin “I love you.” cümlesinde “I” özne, “you” ise nesne. İngilizcede nesneler nesne alan (geçişli) fiillerden (“read, see, eat” gibi) sonra geliyor. Bir cümlenin nesnesini bulmak için “What?” (Ne?) veya “Whom?” (Kime / kimi?) sorularını soruyoruz. Bu soru kelimeleri kafanızı karıştırmasın, şimdi örneklerle daha iyi anlayacağız.

Örnek: Edanur is reading a book. (Edanur bir kitap okuyor.)

Yukarıdaki cümlede öznemizin Edanur, nesnemizinse “a book” olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla “What is Edanur reading?” diye sorarsak nesnemiz olan “a book” cevabını alırız.

Örnek: Eren loves Beyza. (Eren Beyza’yı seviyor.)

Yukarıdaki cümlede ise Eren’in özne, Beyza’nın nesne olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Nesneyi öğrenmek için Eren’in kimi sevdiğini sormamız lazım. Bunu yapmak için alıştığımız bir soru kelimesi olan “Who?”yu kullanabiliriz, fakat nesneyi sorarken eğer günlük dil kullanmıyorsak “Whom?” kelimesi dil bilgisi bağlamında daha mantıklı olacaktır. “Whom does Eren love?” (Eren kimi seviyor?) sorusunun cevabı ise cümlemizin nesnesi olan Beyza.

Edilgen yapı, yani passive voice kullanırken cümlenin nesnesinin özne hâline geldiğini unutmayın. Etken cümledeki özne ise kayboluyor veya bir “by-phrase” ile, yani “tarafından” yapısı ile cümleye eklenebiliyor. Yukarıdaki cümleyi edilgen çatıda kurarsak nesnemiz olan Beyza, özne hâline geliyor.

Örnek: Beyza is loved. (Beyza seviliyor.)

Bazı geçişli fiiller sadece tek değil, iki adet nesne alabilir (“göndermek” anlamına gelen “send” fiili gibi). Bu durumda ana nesnemiz eylemin uygulandığı nesne, ikincil nesnemiz yani dolaylı tümlecimiz ise eylemden etkilenen veya faydalanan nesnedir. Dolaylı tümleci bulurken “To what?” (Neye?) veya “To whom?” (Kime?) gibi sorular işinize yarayabilir.

Bütün bu açıklamalar kafanızı karıştırmasın, gelin konuyu örneklerle daha net anlayalım.

Örnek: Ayşe is sending a letter to Ahmet. (Ayşe, Ahmet’e bir mektup gönderiyor.)

Bu cümlede işi yapan kişi, yani özne Ayşe. Eylemden direkt olarak etkilenen ögemiz, yani nesnemiz ise mektup. “Kime?” sorusuyla elde ettiğimiz dolaylı tümlecimiz, yani ikincil nesnemiz ise Ahmet.

İngilizcede dolaylı tümleci “to” veya “for” edatlarıyla belirtebilmemiz de mümkün.

Örnek: I made a cake for Aykut. (Aykut’a bir pasta yaptım.)

İngilizcedeki bazı isimler fiil köklüdür. Bu fiiller, fiilden isim yapan bir suffix (son ek) alarak isme dönüşürler. Örneğin “karar vermek” anlamına gelen “to decide” fiili, “-tion” son ekini alarak “karar” anlamına gelen “decision” kelimesine dönüşmüştür. “Geliştirmek” anlamına gelen “to develop” fiili ise “-ment” son eki sayesinde “geliştirme” anlamındaki “development” sözcüğünün hâlini almıştır.

Bunun gibi isimleri eylemin oluş sürecinden, eylemi yapan kişiden ziyade eylemin kendisine odaklanmak istediğimizde kullanabiliriz. Bir örnek cümleyle bunu daha iyi anlayalım.

Örnek: The development of the software took six months. (Yazılımın geliştirilmesi altı ay sürdü.)

İngilizce nouns konu anlatımını bitirdiğimize göre bu konudaki genel bilginizi sınayacak testimize geçebiliriz, bakalım isimler konusunu ne kadar anladınız?

İngilizce öğrenirken gramer kurallarına temel olarak aşina olmak önemli, fakat aktif olarak konuşmaktan iyi bir yöntem yok. Novakid’deki derslerimizde çocuklara ezberden uzak, interaktif bir şekilde İngilizce öğretiyoruz. 

Çocuklar için İngilizce öğrenmeyi eğlenceli hale getiren Novakid ile tanışın! Onların dil becerilerini nasıl geliştirdiğimizi görmek için aşağıdaki videomuzu izleyin: